Eind 2023

De dag tikt langzaam maar zeker weg. En daarmee ook het kalenderjaar 2023. Over een paar uur zitten we in een nieuw kalenderjaar. In protestantse kringen zal vandaag Psalm 90 klinken. Het werk van onze hand, bevestig dat.

Ik luister naar John Wesley Harding, terwijl ik me opmaak om de jaarwisseling bij een vriendin te vieren. Ondertussen lees ik over dat Dylan is gevolgd door de FBI. De Koude Oorlog was op haar hoogtepunt. Het was toch dat secret membership card van de John Birch Society wat de zanger de das om deed.

Of misschien die onhandige uitspraak van een beschonken laureaat? Dat die Lee Harvey Oswald wel iets had?

Vanavond de fles ontkurken. En hoopvol uitzien naar de Dylanesque verrassingen van 2024.

25e Top2000

De Top2000 is bezig met de laatste anderhalve dag. En het is met de 25e editie bezig. De eerste uitvoering van de 'Lijst aller lijsten' was in 1999. Een jaar waarin internet nog bij lange na niet hetzelfde was als vandaag de dag. En ook het jaar dat Rick Danko overleed.

Maar het overlijden van de zingende bassist van The Band had geen invloed op de samenstelling van de lijst. Omdat de muzikant overleed tijdens de Top2000, en niet vlak ervoor. Maar ook omdat het stemmen van de liedjes nog niet via internet ging, maar via postkaarten.

Ik luister voor de gelegenheid nog maar eens naar de uitvoering van One Too Many Mornings, op de cd Tangled Up in Blues. Het is de laatste opname van The Band als The Band. Weliswaar in de tweede bezetting van na de break - maar The Band is nu eenmaal The Band.

En tussendoor denk ik aan dat gerucht over een nieuw Dylan-album. We gaan het wel zien of en wat er van waar is.

Seven Curses

Mevrouw Frits en ik lezen momenteel in het Bijbelboek Spreuken. We wisselen de Bijbelvertalingen af, omdat we niet gebonden zijn aan één vertaling. Voor sommige momenten maken we gebruik van de Herziene Statenvertaling (HSV).

In Spreuken 27 komt een bijzondere opmerking voor. In vers 24 en 25 staat:

Wie haat draagt, veinst met zijn lippen,

maar in zijn binnenste zint hij op bedrog.

Geloof hem niet als hij met vriendelijke stem spreekt,

want er zijn zeven gruwelen in zijn hart.

Zeven gruwelen. Ik moet onwillekeurig denken aan Seven Curses, een lied van Dylan uit 1963. Het nummer is nooit op een album verschenen. Totdat het in 1991 verscheen op het tweede schijfje van The Bootleg Series, Vol 1-3: Rare & Unreleased 1961-1991.

Over Old Reilly, die een hengst heeft gestolen. De oude rechter, his old eyes deepened in his head. De dochter van Old Reilly, die hem met goud of zilver wil vrijkopen. De rechter die haar wil als losgeld. En dan die buigende hangende tak, die de dochter de volgende ochtend zag.

En dan die zeven vloeken die over de rechter worden uitgesproken.

Wel jammer dat de Nieuwe Bijbelvertaling, zowel de 2004-versie als de herziening uit 2021, deze zeven gruwelen achterwege laten. In tegenstelling tot de Willibrord-vertaling. Maar ja, die is dan weer katholiek.

Geeft niet. Ik draai deze dagen het lied Seven Curses. Dat is mijn aandeel in de strijd om een rechtvaardige wereld.

Jeepney

De NOS had vanavond een verhaal over de jeepney. Het is een vervolgverhaal - in 2017 werd al aangekondigd dat de Fillipijnse megajeeps worden vervangen. Dat moet nu dan echt gaan gebeuren.

Maar ja, al het goede komt langzaam.

Jeepney's zijn door de Amerikanen achtergelaten jeeps na afloop van de Tweede Wereldoorlog. Goedkoop, dus een volks-vervoermiddel.

Het is gek, misschien. Maar ik denk aan Union Sundown uit 1983. Vanwege deze ene zin: You know, this shirt I wear comes from the Philippines.

T-shirts zijn andere dingen dan verlepte jeeps. Maar toch, het verschil is ook weer niet zó groot. Het gemeenschappelijke woord is 'afdankertjes'. De jeepney's zijn Amerikaanse afdankertjes, de T-shirts op de westerse markt zijn gemaakt door moderne slaven.

Zoiets.

Misschien dat Dylan de tekst van veertig jaar geleden wel gaat aanpassen. Zoals hij in 2003 ook deed met de gospel-songs voor dat tribute-album Gotta Serve Somebody.

Christmas in the heart

In huize-Tromp draait dit weekend Christmas In The Heart. Het is Dylans kerstplaat, dat hij in 2009 op de markt bracht. De opnames waren rondom Together Through Life, dat in hetzelfde jaar verscheen. De opbrengsten van het kerstalbum zijn naar goede doelen gegaan: Crisis UK – een daklozen-project in Engeland, het Wereldvoedselprogramma van de VN en 'Feeding America'. De bedoeling was dat tijdens de kerstdagen vier miljoen maaltijden worden verstrekt aan anderhalf miljoen mensen en gezinnen.

In een persverklaring liet Dylan weten: “Het is een tragedie dat in dit land alleen al meer dan 35 miljoen mensen, van wie 12 miljoen kinderen, hongerig naar bed gaan en wakker worden zonder te weten waar de volgende maaltijd vandaan komt. Ik hoop dat onze hulp mensen in nood te eten kan geven tijdens de kerstdagen.”

Dat is al bijna vijftien jaar geleden. Is honger sindsdien opgelost? Nee. Het is eerder een druppel op een gloeiende plaat geweest, misschien. Maar ja, je moet ergens beginnen. Live Aid heeft in 1985 het hongerprobleem in Afrika ook niet opgelost.

Enfin.

Of het kerstalbum van Dylan ook muzikaal een succes is? Op sommige nummers zingt hij serieus (zoals O' Come All Ye Faithful (Adeste Fideles) en Hark! The Herald Angels Sing), bij Must Be Santa is joligheid te merken.

Maar ja, het mag. Voor die ene dag in het jaar. Of die paar dagen, vooruit. Laten we de kerstperiode ruim nemen. En de boodschap van kerst niet alleen voor eind december bewaren.

Kerstavond 2023

Vanavond is het Kerstavond. Het valt dit jaar samen met de vierde Adventszondag. Christenen bereiden zich voor, ze verwachten de Kerstdag. Nog niet zo lang geleden werden in kerken tijdens de Adventszondagen teksten uit het Oude Testament gelezen, die betrekking hadden op de komst van Jezus. Die traditie is sterk verwaterd, om niet te zeggen dat dit gebruik is verdwenen.

Jammer. Want we horen niet meer die tekst uit de profeet Jesaja, over de lijdende knecht. Als een schaap dat naar de slacht wordt geleid, als een ooi dat stil is bij haar scheerders, deed hij zijn mond niet open (Jesaja 53: 7). Dat vers wordt voorafgegaan door een omschrijving van iemand die iedere schoonheid miste, wiens aanblik ons niet kon bekoren.

"Hij was een man die het lijden kende, en met ziekte vertrouwd was", geeft Jesaja aan. Omschrijvingen die terugkomen in Red River Shore. Dylan schreef dat lied voor het album Time Out Of Mind, maar plaatste het niet op de schijf. Pas bij Tell Tale Signs, deel 8 uit de Bootleg Series, werd het nummer openbaar. Met daarin dit afsluitende couplet:

Now I heard of a guy who lived a long time ago

A man full of sorrow and strife

That if someone around him died and was dead

He knew how to bring him on back to life

Well I don’t know what kind of language he used

Or if they do that kind of thing anymore

Sometimes I think nobody ever saw me here at all

’Cept the girl from the Red River shore

Ernst Jansz vertaalde dit nummer naar het Nederlands voor zijn vertaalproject Dromen van Johanna. Maar een religieuze echo haalde hij er niet uit. Misschien komt dat door zijn 'van mijn moeder geërfde gezonde afkeer tegen religie'. Zou kunnen.

Voor mij is die echo een extra lading aan Red River Shore. Zeker in deze donkere dagen voor Kerst.

Communistische mantelorganisatie

Na de Tweede Wereldoorlog zijn Joodse Holocaust-overlevenden jarenlang gevolgd door de toenmalige Binnenlandse Veiligheidsdienst. De voorloper van de AIVD zag de Joden als extremistisch en potentieel gevaar voor de democratie.

Dat klinkt als een schandelijke praktijk. Het is ook niet een fraaie opstelling van de nationale inlichtingendienst. Die stelt overigens dat het niet zozeer om het volgen van oorlogslachtoffers gaat, maar om leden van de communistische verenigingen.

De dienst wijst op verschillende historische studies waar ook uit naar voren komt dat het Auschwitz Comité een communistische mantelorganisatie was, ofwel een schijnbaar zelfstandige organisatie die in feite werd gedomineerd door communisten, die haar gebruikten om communistische doeleinden te verwezenlijken.

De AIVD voegt eraan toe dat het communisme destijds de grootste bedreiging voor de nationale veiligheid was.

Het verhaal past ook wel voor een gedeelte in de Koude Oorlog van die tijd. Dylan schrijft hilarisch over die periode, het Mccarthyisme. In zijn nummer Talkin’ John Birch Paranoid Blues neemt hij deze politiek op de hak.

Dylan, het jodendom, het communisme, inlichtingendiensten, het is een mooie cocktail voor een monografie over de zanger. Of als een tijdsbeeld. Of beiden.

Midwinter

I was born here and I’ll die here against my will

I know it looks like I’m moving, but I’m standing still

Every nerve in my body is so vacant and numb

I can’t even remember what it was I came here to get away from

Don’t even hear a murmur of a prayer

It’s not dark yet, but it’s getting there

© Bob Dylan, 1997

P.C. Hooft-prijs

Dichteres Astrid Lampe heeft de P.C. Hooft-prijs gekregen. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt in een wisselend thema: verhalend proza, beschouwend proza of poëzie. Deze keer is de poëzie dus aan de beurt.

Volgens de jury is Lampe "een van de eigenzinnigste" dichters van nu. Ze stelt "prangende vragen over klimaat, lichamelijkheid en digitalisering".

Heel even dacht ik: 'Jammer. Dylan zal deze prijs nooit krijgen.' Het volgende moment gaf ik mezelf een corrigerende tik. Natuurlijk is het niet jammer dat Lampe de poëzie-editie van de Hooft-prijs heeft gekregen. Voor proza en poëzie is nooit te veel ruimte en aandacht.

Dus ook niet als Lampe wordt geëerd.

Toch bleef de gedachte een beetje hangen. Natuurlijk, het Nederlands van Dylan is niet meer wat het geweest is. En dat is wel nodig voor de Hooftprijs. Maar ja, zijn Frans is ook niet heel sterk. Toch kreeg hij in 1990 de Ordre des Arts et des Lettres uit handen gereikt door de Franse cultuurminister Jack Lang.

Zou er niet een geitenpaadje te vinden zijn, dat Dylan deze Nederlandstalige prijs alsnog overhandigd krijgt? En dan uit handen van Robbert Dijkgraaf, die zijn talen ook wel spreekt. Immers, Dijkgraaf was sinds 2012 directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton (VS).

Maar dat is van later zorg.

Meridian West

Volgend jaar verschijnt een onbekend instrumentaal nummer van Bob Dylan: Meridian West. Hij schreef het in 1985 voor de band The Waterboys, voor hun derde album This Is The Sea. Maar volgend jaar verschijnt het nummer op 1985, een box met 95 nummers.

The Waterboys is een Britse folkrockband uit Edinburgh, maar opgericht door de Schotse zanger Mike Scott. Ik kende de band niet, maar dat is misschien mijn eigen fout. Die box is een goede gelegenheid om in te stappen in het oeuvre van de band van het eiland.

Misschien.

Ik weet het nog niet. Het is immers ook een leuk verjaardagscadeau.

Dylan en wij zonder Amerika

Wouter van Oorschot, uitgever in ruste, begeeft zich in de Dylan-bibliotheek. In februari verschijnt van hem het boek Dylan en wij zonder Amerika.

Het promo-verhaal schrijft: "Het [boek] is geschreven voor mensen die onvermijdelijk van de Amerikaan gehoord hebben maar zich nooit in zijn werk hebben verdiept en die, nadat hem in 2016 zelfs de Nobelprijs voor de Literatuur werd toegekend, nu toch wel eens willen weten ‘wat dat toch is met die Dylan’.

Van Oorschot, die omstreeks 1990 al voor toekenning van die prijs pleitte, maakte er een even persoonlijk als meeslepend verhaal van, waarbij hij Dylan niet spaart en uitgesproken meningen niet schuwt. Vast staat alvast dit: de kern van Dylans werk is niet per se Amerikaans, hij heeft zich losgezongen van zijn geboorteland."

Wouter is onderdeel van de uitgeversfamilie Van Oorschot, maar dit boek verschijnt dan weer bij Uitgeverij Prometheus. Ongetwijfeld is daar een goede reden voor.

Geen idee hoe het persoonlijke en meeslepende verhaal zich ontwikkelt. We gaan het lezen. Mooi boek voor een verjaardag, schat ik in.

50th Anniversary Collection 1973

Muziekuitgeverij Sony Legacy heeft een geluidsdrager uitgebracht. Volgens Tom Willems om de copyrights van een aantal songs veilig te stellen. Het gaat om nummers die in 1973 zijn opgenomen, dus dit jaar precies 50 jaar geleden - over een paar weken is het 2024 en dus 51 jaar geleden dat de nummers zijn opgenomen.

De cd bevat 28 opnamen van de sessies voor de soundtrack van Pat Garrett & Billy The Kid.

Maar leg het me nog een keer uit. Hoe zit het precies? Wat zijn de muziekrechten? Wie beheert deze muziekrechten? Is dat Bob Dylan, of Sony Legacy? Of toch iemand anders, nadat Dylan zijn rechten een tijd geleden verkocht?

Maar ook: hoe zit het eigenlijk met rechten? Hoe lang zijn die houdbaar? Zijn die geldig zolang iemand leeft, en tot vijftig jaar naar iemands overlijden? Heeft de familie of de nabestaanden tot een halve eeuw na iemands overlijden nog recht op de rechten?

Of werkt het niet zo? Geldt een rechterlijke houdbaarheidsdatum vanaf het jaar van opname? En aan wie behoren die rechten dan, de artiest of de muziek- en/of tekstuitgeverij? Ik heb echt geen idee hoe het werkt, dus een college Intellectueel Eigendom zou wel op zijn plaats zijn.

Bach-bijbel

Hij kost 5.500 euro, heeft duizenden pagina’s en weegt zo’n 4,5 kilo. Dus speciaal is ‘ie zeker: de heruitgave van de bijbel van Bach. Het boekwerk met aantekeningen geeft een uniek kijkje in de ziel van de componist.

Eigenlijk ziet het boekwerk er precies uit zoals die ook op de plank stond bij Johann Sebastian Bach, toen die in 1750 overleed.

Zou Bob Dylan ook zo'n bijbel hebben? Misschien komen we daar ook pas over een paar honderd jaar achter. En dan leven we niet meer. Maar het is wel interessant. Heeft Dylan een uitgave, waarin hij net als zijn Duitse collega aantekeningen maakte?

Misschien dat in de Dylan-bijbel aantekeningen zijn terug te vinden van zijn Times. Robbert-Jan Henkes maakte een zoveelste Nederlandse bewerking van dit nummer. Herzingbaar, is het motto van Henkes, die samen met Erik Bindervoet het oeuvre van Dylan naar het Nederlands omzette. Net als de liedjes van The Beatles. Met wisselend succes, overigens.

Maar dat voor later. Als de Dylan-bijbel op de markt komt.

Alicia Keys

I was thinkin' 'bout Alicia Keys, couldn't keep from crying

When she was born in Hell's Kitchen, I was living down the line

I'm wondering where in the world Alicia Keys could be

I been looking for her even clear through Tennessee

© Bob Dylan, 2006

Aultmore House

Bob Dylan heeft zijn fraaie landhuis Aultmore House in de Schotse Hooglanden verkocht, voor ruim 4 miljoen pond (omgerekend zo’n 4,6 miljoen euro).

De 82-jarige zanger kocht het huis in 2006 samen met zijn broer David Zimmerman. Het landgoed heeft meerdere ontvangstruimten, elf badkamers en meer dan tien slaapkamers. Het huis is daarnaast omgeven door een terrein van 25 hectare groot. Volgens de BBC is het landgoed gekocht door whiskyproducent Angus Dundee Distillers.

Voordat Dylan het huis kocht, werd de plek onder meer gebruikt als trouwlocatie. Ook was het landgoed te zien in de BBC-serie Monarch of the Glen.

Dat meldt het Algemeen Dagblad. Tegelijk denk ik aan van alles. Zoals whiskyproducent Angus Dundee Distillers. Dylan is zelf ook een producent van whisky, met zijn eigen lijn Heaven's Door.

En David Zimmerman. Die mede-verantwoordelijk is voor de her-opnames van Blood On The Tracks.

Maar vooral aan Highlands. Dat lied van een kwartier, de afsluiter van Time Out Of Mind.

You’re so far away from home

Bij trouwen hoort ook verhuizen. Deze maand staat in het teken van het overbrengen van mijn bibliotheek. Vooral veel boeken, maar ook de nodige cd's en elpee's. Waaronder ook mijn verzameling aan literatuur over Bob Dylan.

In mijn geval een heuse billy-kast. Je kent het wel, die standaard-boekenkast van een Zweedse woonwinkel. Waarschijnlijk is mijn Dylan-boekenverzameling niet eens heel groot, als je het afzet tegen andere Dylanologen.

Alsof het een wedstrijd is.

Maakt niet uit. Ik denk aan de soundtrack van Pat Garrett & Billy the Kid, waar Dylan verantwoordelijk voor is. Sam Peckinpah regisseerde het verhaal in 1973; zanger Kris Kristofferson speelde de rol van Billy the Kid, Dylan had de bijrol van Alias te pakken.

Het nummer Billy #4 is een nummer met tekst. Slechts één keer speelde Dylan dit nummer live, in Stockholm. Misschien had hij een boekenkast daar gekocht. Je weet het niet waarom de zanger soms voor een live-uitvoering kiest.

Enfin.

Trouwen, dus. Inmiddels een maand getrouwd. Het bevalt uitstekend. Mevrouw Frits en ik hebben het goed samen. Dankzij of ondanks dat de boeken mee verhuizen.

Jack Frost

Bob Dylan is weer thuis. Dan neem ik tenminste aan. De tournee is afgelopen zondag geëindigd. Ik denk dat de zanger en zijn band nog een nacht in Evansville, Indiana hebben gelogeerd. Om de volgende dag, in alle rust, naar Malibu te reizen.

Is in de Verenigde Staten nu ook sneeuw gevallen? De eerste vlokken van het seizoen? Geen idee. Ook weet ik niet goed of Jack Frost al aan huize-Dylan is voorbij gegaan.

Jack Frost is de personificatie van vorst, ijs, sneeuw, ijzel, winter en vrieskou. Hij is een variant van Old Man Winter die verantwoordelijk wordt gehouden voor vriesweer, het knijpen in de vingers en tenen bij dergelijk weer, het kleuren van het gebladerte in de herfst en het achterlaten van varenachtige patronen op koude ramen in de winter.

Een soort Sinterklaas en Kerstman in één. En het is de naam van de producer van de laatste albums van Bob Dylan. Jack Frost pronkt op Time Out Of Mind (1997, in samenwerking met Daniel Lanois), "Love and Theft" (2001), Modern Times (2006), Together Through Life (2009), Christmas in the Heart (ook 2009), Tempest (2012), Shadows in the Night (2015), Fallen Angels (2016) en Triplicate (2017).

Op het album Rough and Rowdy Ways wordt geen producer opgevoerd.

Dylan identificeert zich met Jack Frost. Is dat omdat hij zelf in de herfst van zijn carrière en van zijn leven zit? Dat is een makkelijke conclusie. Maar geen gekke constatering. Ik heb het nog niet ergens kunnen vinden waarom Dylan zich van dit pseudoniem voorziet. Wie het weet, mag het zeggen.

Setlist Evansville, Indiana, 3 december 2023

Watching The River Flow (Bob on baby grand piano)

Most Likely You Go Your Way (and I'll Go Mine) (Bob on baby grand piano)

I Contain Multitudes (Bob on baby grand piano)

False Prophet (Bob on baby grand piano)

When I Paint My Masterpiece (Bob on baby grand piano)

Black Rider (Bob on baby grand piano)

My Own Version of You (Bob on baby grand piano)

I'll Be Your Baby Tonight (Bob on baby grand piano)

Crossing The Rubicon (Bob on baby grand piano)

To Be Alone With You (Bob on baby grand piano)

Key West (Philosopher Pirate) (Bob on baby grand piano)

Gotta Serve Somebody (Bob on baby grand piano)

I've Made Up My Mind To Give Myself To You (Bob on baby grand piano)

That Old Black Magic (Bob on baby grand piano)

Mother of Muses (Bob on baby grand piano)

-- Band introductions

Goodbye Jimmy Reed (Bob on baby grand piano)

Every Grain of Sand (Bob on baby grand piano and harp)

Bovenstaand de setlist van gisteravond in Evansville, Indiana (met dank aan BobLinks). Geen Adents-concert, maar de bekende nummers. De tournee zit erop. Nu weer de neus naar huis, om zich daar voor te bereiden op het Kerstfeest.

En misschien de agenda vrijmaken, voor nieuwe optredens, voor een nieuw studio-album, voor een nieuw boek. Je weet het niet.

Setlist Richmond, Kentucky, 2 december 2023

Watching The River Flow (Bob on baby grand piano)

Most Likely You Go Your Way (and I'll Go Mine) (Bob on baby grand piano)

I Contain Multitudes (Bob on baby grand piano)

False Prophet (Bob on baby grand piano)

When I Paint My Masterpiece (Bob on baby grand piano)

Black Rider (Bob on baby grand piano)

My Own Version of You (Bob on baby grand piano)

I'll Be Your Baby Tonight (Bob on baby grand piano)

Crossing The Rubicon (Bob on baby grand piano)

To Be Alone With You (Bob on baby grand piano)

Key West (Philosopher Pirate) (Bob on baby grand piano)

Gotta Serve Somebody (Bob on baby grand piano)

I've Made Up My Mind To Give Myself To You (Bob on baby grand piano)

That Old Black Magic (Bob on baby grand piano)

Mother of Muses (Bob on baby grand piano)

-- Band introductions

Goodbye Jimmy Reed (Bob on baby grand piano)

Every Grain of Sand (Bob on baby grand piano and harp)

Bovenstaand de setlist van gisteravond in Richmond, Kentucky (met dank aan BobLinks).

Verwar de stad niet met Richmond, Virgina, waar Dylan begin deze week optrad.

Setlist Huntington, West Virginia, 30 november 2023

Watching The River Flow (Bob on baby grand piano)

Most Likely You Go Your Way (and I'll Go Mine) (Bob on baby grand piano)

I Contain Multitudes (Bob on baby grand piano)

False Prophet (Bob on baby grand piano)

When I Paint My Masterpiece (Bob on baby grand piano)

Black Rider (Bob on baby grand piano)

My Own Version of You (Bob on baby grand piano)

I'll Be Your Baby Tonight (Bob on baby grand piano)

Crossing The Rubicon (Bob on baby grand piano)

To Be Alone With You (Bob on baby grand piano)

Key West (Philosopher Pirate) (Bob on baby grand piano)

Gotta Serve Somebody (Bob on baby grand piano)

I've Made Up My Mind To Give Myself To You (Bob on baby grand piano)

That Old Black Magic (Bob on baby grand piano)

Mother of Muses (Bob on baby grand piano)

-- Band introductions

Goodbye Jimmy Reed (Bob on baby grand piano)

Every Grain of Sand (Bob on baby grand piano and harp)

Bovenstaand de setlist van gisteravond in de Keith Albee Performing Arts Center te Huntington, West Virginia (met dank aan BobLinks).

De stad heeft niets te maken met George Huntington. De huisarts beschreef een ziekte met merkwaardige bewegingen. Die ziekte werd bekend als de ziekte van Huntington. Folkzanger Woody Guthrie overleed in 1967 aan deze ziekte.