Kronieken #9: Drie jaar

Morgen is het drie jaar geleden dat ik begon met dit blog. In die tijd werkte ik bij de Friesland Post, een “tijdschrift voor iedereen die van Fryslân houdt!” Ook maakte ik me op voor een nieuw Dylan-concert, aan het einde van oktober. En het was de tijd dat Another Self Portrait verscheen, aflevering 10 uit de Bootleg Series.

Inmiddels zijn we dus drie jaar verder. Dit is mijn 656e bericht op dit blog. Ik heb mezelf gedwongen om maximaal één bericht per dag te plaatsen. Het moet daarbij gaan om Dylan of om een Dylan-gerelateerd onderwerp. Daarbij kan het dus gaan om muziek van The Band, een nieuw boek over Dylan, een concert-verslag, setlisten van tournee’s, en wat dies meer zij.

Een Ander Zelfportret. De titel verwijst zonder meer naar de toenmalige nieuwe cd-box Another Self Portrait. Maar het laat ook iets van mezelf zien. Het is een ander zelfportret, een schets over mezelf. Een kroniek, zo je wilt. Die niet hetzelfde is als mijn andere zelfportret. Beide blogs lopen parallel aan elkaar.

Met de nodige overlap, maar wel onafhankelijk en gescheiden van elkaar. En waarom? Omdat ik houd van schrijven, van bloggen. Tel daar bij op dat ik van Dylan houd. Een kroniek die aan twee kanten snijdt: schrijven over Dylan(-nieuws) en mijn eigen leven in kaart brengen aan de hand van die Dylaneske stukjes tekst.

Drie jaar. Als het aan mij ligt, een opmaat voor een lange en prettige periode. De eerste drie jaar zijn omgevlogen. Dat zal ook voor de toekomst gelden. Maar dat weten we pas achteraf.

Tour '66

Sint Maarten wordt een aangenaam feest, dit jaar. Legacy Recordings, onderdeel van Columbia Records, strooit met Dylanesk snoepgoed. En daarvoor hoeven wij als gewone stervelingen niet eens een liedje te zingen. Integendeel, wij wórden toegezongen. Want we worden getrakteerd op een cd-box met maar liefst 36 cd's!

Dat is het resultaat van het grasduinen in de muzikale archieven. Toen Dylan's platenmaatschappij bezig was met het samenstellen van The Cutting Edge (deel 12 uit The Bootleg Series), doken ze op opgenomen concerten uit de “elektrische tournee” van 1966. De kwaliteit van deze opnames was vn dusdanige kwaliteit, dat Legacy besloot de optredens maar op de markt te brengen.

Het zijn opnames van de tournee, waarbij Dylan zowel een akoestische als elektrische set verzorgde. Voor deel 2 van de avonden, werd de zanger in de rug gesteund door de mannen van The Hawks, later The Band.

Interessant is dat ook Live 1966, deel 4 uit The Bootleg Series, in de nieuwe cd-box van Dylan is opgenomen. Waarbij (gelukkig) de foutieve ondertitel The Real Royal Albert Hall 1966 Concertis gecorrigeerd naar Free Trade Hall in Manchester.

Nog anderhalve maand wachten. En flink sparen.

Pieter Steinz – Lezen met ALS

Goede mensen komen op de verschrikkelijkste manieren aan hun einde, wreedaards leven lang en gelukkig, niet-rokers sterven aan longkanker, en – ik parafraseer nu Bob Dylan's 'Hurricane' – misdadigers drinken martini's tot zonsopgang, terwijl onschuldigen in de gevangenis creperen.

Uit: Geluk volgens de oude Grieken, column 21 juni 2014, gebundeld in Pieter Steinz – Lezen Met ALS, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, eerste druk 2015

Spaanse trappen

Na een renovatie van een jaar, zijn sinds donderdag de Spaanse Trappen in Rome weer toegankelijk. Maar er is gelijk weer gedoe rondom dit Romeinse monument. De hoofdsponsor van de opknapbeurt zou het liefst zien dat toeristen niet meer terugkeren op de beroemde trappen.

Misschien idioot, maar ik moet bij dit verhaal toch denken aan Bob Dylan en dan vooral van zijn optreden in de Heineken Music Hall in 2009. Drie avonden achter elkaar stond de bard uit Minnesota in deze muziek-tempel: Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en Paaszondag. Die Goede Vrijdag, 10 april 2009, was ik één van de bezoekers.

Die avond was een avond met mooie liedjes met minstens net zulke mooie uitvoeringen. Al gelijk het tweede nummer van de avond was When I Paint My Masterpiece – in het eerste couplet denk je bijna dat je dubbel ziet, tijdens een koude donkere nacht op de Spaanse Trappen. Twee nummers later zong Dylan over de Spaanse laarzen uit Spanje. Je zou haast denken dat de maestro iets heeft met Zuid-Europa.

Enfin.

When I paint my masterpiece. Ik hoorde dit nummer voor het eerst op The 30th Anniversary Concert Celebration, uitgevoerd door The Band. Wist ik veel wie The Band was, ondanks de uitstekende introductie door Eric Clapton. Met de zang van Levon Helm, de boerenzoon uit Arkansas, die niet achter de drums zit, maar tijdens dit nummer de mandoline bespeelt.

Rome, volgens Jean-Michel Guesdon en Philippe Margotin in hun uitstekende boek 'Bob Dylan Compleet – Het verhaal van de 492 songs', is het de stad waar Dylan de inspiratie vond voor Like A Rolling Stone. De auteurs citeren Dylan-biograaf Clinton Heylin, die “wijst op de overeenkomst tussen de ik-figuur van 'When I paint my masterpiece' en Dick Diver, een van de hoofdfiguren uit Tender Is The Night, de roman van Scott Fitzgerald: beiden hebben een fascinatie voor Europa uit de Oude Wereld.”

The Band nam een versie van dit nummer op voor hun album Cahoots uit 1971. Dylan zelf nam een eigen variant op, dat te horen is op Bob Dylan's Greatest Hits Vol. II uit hetzelfde jaar. Een alternatieve versie is te vinden op Another Self Portrait uit 2013, aflevering 10 uit The Bootleg Series van Dylan.

De zanger heeft wel wat met schilderen. Sinds jaar en dag zijn Dylans schilderwerken over de hele wereld te bewonderen. En te koop, maar daarvoor heb je een dikke portemonnee nodig. Over smaak valt niet te twisten, dus of het meesterwerken zijn die Dylan schildert, laat ik in het midden. Voor wie een idee wil hebben van Dylans manier van schilderen, zie de hoezen van Blood On The Tracks, Self Portrait en Another Self Portrait.

Het is zijn manier om met kunst de tijd stil te zetten. Een techniek die Dylan in 1974 leerde van zijn schilder-meester Norman Raeben.

Waarvan akte.

Dit verhaal verscheen ook op Modern Times.

Kronieken #8: Broederschap

Het was niet de planning om deze avond van het Broederschap met muziek te vullen. Maar ja, ten opzichte van gewone stervelingen zijn muzikanten bevoorrechte mensen. Als in het reguliere taalverkeer woorden tekort schieten, kunnen muzikanten teruggrijpen op liedjes – de muziek en de gezongen teksten. En zo kwamen we die avond te spreken over een keur van artiesten.

Herman Brood. Nick Cave (& The Bad Seeds). Johnny Cash. Eels. Bruce Springsteen. En natuurlijk Dylan – al dan niet zijdelings. Muzikanten die op het randje van de zelfkant balanceren en daar kunst van kunnen maken, desnoods levenskunst. Deze mensen hebben de creativiteit hebben, om het onzegbare onder woorden te brengen en op muziek te zetten.  

'Cross The Green Mountain

In 2003 verscheen de film Gods And Generals, geschreven en geregisseerd door Ronald F. Maxwell en gebaseerd op het gelijknamige boek van Jeffrey Shaara. Bob Dylan leverde voor deze epische film een bijdrage door een nummer te schrijven voor de soundtrack. Het resultaat is minstens net zo episch als de film: 'Cross The Green Mountain.

Lange tijd was dit nummer alleen beschikbaar op de soundtrack-cd – totdat in 2008 Tell Tale Signs verscheen, aflevering 8 uit Dylan's Bootleg Series. In de bijbehorende clip speelt Dylan een legeraanvoerder, is bassist Tony Garnier een soldaat en vertolkt gitarist Larry Campbell een dominee.

Volgens Christopher Ricks, Lisa Nemrow en Julie Nemrow (die de bijzondere uitgave The Lyrics since 1962 hebben verzorgd), refereert de titel naar een Kroatisch-Kosovaars boek – Dylan kent zijn klassieers. In dit boek gaat het over de Servische 'nobleman' Toplica Milan (Milan van Toplica), een tegenstander van prins Lazar, die leiding gaf aan het land tijdens de burgeroorlogen in de jaren zestig en zeventig van de 14e eeuw (1360-1370). “Milan cross the green mountain.” Waarvan akte.

In 'Bob Dylan Compleet – Het verhaal van de 492 songs' schrijven Jean-Michel Guesdon en Philippe Margotin, over dit nummer: “Het is een schitterende folkballad, waarin het orgel van Tench, met de palm-mute gespeelde ritmepartij van Sexton, Campbells viool en vooral Dylans uitstekende zang opvallen. Het lied beschrijft de offers van beide partijen tijdens de Burgeroorlog, maar had net zo goed over het heden kunnen gaan: 'It's the last day's last hour of the last happy year.'”

Tjah.

Farm Aid

In Bristow, Virginia, wordt vandaag het festival Farm Aid gehouden. Dit festival is inmiddels aan zijn 31e editie toe. Met Farm Aid wordt geld binnen gehaald voor Amerikaanse boeren, die hun hoofd nauwelijks boven water kunnen houden. En ja, Farm Aid heeft alles met Bob Dylan te maken.

Tijdens het optreden van Live Aid '85 was Dylan een van de genodigden. Sterker, hij mocht het concert, dat over twee stadions was verdeeld, afsluiten – na zijn optreden zou USA For Africa het gelegenheidsnummer We Are The World zingen, waarna Live Aid was afgesloten. Geflankeerd door de gitaristen Ronnie Wood en Keith Richards van The Rolling Stones, sprak de levende legende de wereld toe met de volgende woorden:

“I'd just like to say I hope that some of the money that's raised for the people in Africa, maybe they could just take a little bit of it – maybe one or two million maybe – and use it, say, to pay the ...er... pay the mortgages on some of the farms … the farmers here owe to the banks.”

Tjah, als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan, nietwaar?

Kronieken #7: Libië

Een Britse parlementaire commissie concludeerde dat de militaire interventie door Groot-Brittannië en Frankrijk in 2011 in Libië was ondoordacht en heeft bijgedragen aan de opmars van terreurgroep IS. Het militaire ingrijpen zorgde ervoor dat kolonel Khaddafi werd verslagen – een land in chaos bleef over.

In die tijd tourde Dylan door Europa en was zijn opener Leopard-Skin Pill-Box Hat – creatieve recensenten legden onterecht een link tussen de concerten van Dylan en de val van Khaddafi, kolonel in een tijgerprint. Wie daarmee begon, is lastig te achterhalen. Het doet er ook niet toe.

In het najaar van 2011, na Khaddafi's val, trad Dylan op in Nederland. Het betrof een zogenaamde double bill met Mark Knopfler. Het eerste gedeelte van de avond was voor de voormalige frontman van Dire Straits, de tweede helft was in handen van Dylan. Het Nederlandse concert, van 20 oktober 2011 in het Rotterdamse Ahoy, leverde geen live-samenwerking op tussen beide mannen.

Dylan blafte Knopfler van het podium af.

Dat is althans wat me is bijgebleven van dit dubbel-concert. Knopfler viel tegen, Dylan was gedegen. Het was mijn enige Dylan-concert, waarbij de maestro geen toegift verzorgde. Het was het concert met Mississippi. Een concert waarbij het bootleg-platenlabel RattleSnake in het applaus heeft geknipt, om het volledige optreden op één schijfje te kunnen plaatsen.

Al deze herinneringen en opmerkingen, naar aanleiding van een Brits onderzoek over de invasie in Libië.

Vijftien jaar

Vijftien jaar geleden – 11 september 2001 – kwam Bob Dylan met zijn album “Love & Theft”. Voor mij als vijftienjarige scholier een goede gelegenheid om in het oeuvre van Dylan binnen te stappen. Ruim een half jaar later zag ik de bard uit Minnesota spelen in Ahoy, Rotterdam. Zou je kunnen spreken van een bekering? Zou je kunnen zeggen dat 9/11 ook mijn persoonlijke leven veranderde? Ging deze ‘bekering’ geleidelijk, tussen 11 september 2001 en 2 mei 2002? Of was één van die twee data het moment dat “de knop om ging”?

Feit is in ieder geval, dat ik inmiddels vijftien jaar lang bewust luister naar Dylan. In de eerste jaren, was ik geen bewust Dylan-fan; ik had toen een grotere voorkeur voor de wat theatralere muziek van Queen. Inmiddels zijn we dus anderhalf decennium verder, sinds ik “Love & Theft” kocht.

Ik ben nu dertig jaar, muzikaal gezien is mijn leven in twee gelijke perioden van 15 jaar te verdelen. De eerste periode was een speeltuin, een tijd waarin ik geen echte voorkeur had voor muziek. De tweede helft is een Dylan-helft, een tijdspanne waarin ik veel met Dylan bezig ben. Niet alleen ben geweest, het duurt nog steeds voort.

Ik verzamel Dylan: alle reguliere albums, de Bootleg Series, opnames van concerten waar ik zelf ben geweest, boeken (heel veel boeken), posters, wat al niet meer. En waarom? Omdat het kan, uiteraard. Maar ook omdat ik hier van geniet. Het grasduinen in de muziek, de talloze versies van songs die Dylan zelf heeft opgenomen. Het struinen in de boeken over interpretaties van de teksten en muziek.

Zouden er nog vijftien Dylaneske jaren komen? Of doe ik net als Martin Bril en zijn fascinatie voor Napoleon? – op een gegeven moment was Bril klaar met de kleine keizer en verkocht hij zijn bibliotheek over de dictatoriale leider van de Fransen.

Misschien.

Maar daar wil ik nu niet over nadenken. Ik wil genieten van Dylan. Zoals ik dat al vijftien jaar doe.

De 492 songs

Bij uitgever Wbooks verscheen dit weekend het kloeke boek Bob Dylan Compleet – Het verhaal van de 492 songs. De titel is een tikkeltje hoogdravend: het suggereert dat Bob Dylan 492 nummers heeft geschreven – terecht wordt in het voorwoord opgemerkt dat de Amerikaanse bard méér nummers heeft geschreven. Verder is het aan de vroege kant om het complete verhaal rond Dylan's songs te beschrijven, aangezien de maestro nog steeds 'alive and kicking' is.

Desalniettemin hebben de auteurs, Jean-Michel Guesdon en Philippe Margotin, puik werk verricht. Alle albums met eigen materiaal van Dylan worden besproken, albums-gewijs maar ook songs-gewijs. Daarbij gaat het uiteraard om de context van zowel de plaat als de afzonderlijke nummers. Maar ook technische aspecten als de studio, het opnamemateriaal en de gebruikte instrumenten worden besproken.

Monnikenwerk, dus.

Reden voor de NOS om er een uitgebreid artikel over te schrijven. Net als in november, toen Dylan eveneens de reden van het artikel was. Toen ging het om een verhaal over The Cutting Edge, een 18-cd-box van Bob Dylan, met het materiaal dat de zanger opnam tijdens Bringing It All Back Home (1965) Highway 61 Revisited (1965) en Blonde On Blonde (in 1966 en de eerste dubbel lp).

Dylan is nog steeds in beeld bij de nationale nieuwszender.

Mooi.

15 jaar “Love & Theft”

Het album “Love & Theft” is vandaag jarig. Vijftien jaar alweer wordt deze plaat. Het is Dylan's eerste cd in het nieuwe decennium, eeuw en millenium – waarvan akte. En het is de eerste waarop een nieuwe producer wordt geïntroduceerd: Jack Frost. Of nee, het is geen nieuwe producer, geen nieuwe externe figuur in de nabije omgeving van de bard.

Jack Frost. Een kerstman-figuur, een personage uit de ijzige gebieden rond de Noordpool. De Engelstalige pagina van Wikipedia meldt over deze persoon: “Jack Frost is the personification of frost, ice, snow, sleet, and freezing cold weather, a variant of Old Man Winter held responsible for frosty weather, for nipping the nose and toes in such weather, coloring the foliage in autumn, and leaving fernlike patterns on cold windows in winter.”

Jack Frost is de aankondiger, de wegbereider of zelfs de verantwoordelijke voor de winter. Nee, deze mythische kerel is niet de producer van buiten af. Jack Frost is Bob Dylan zelf. De bard uit Minnesota, die weet heeft van hoe de winter zich aankondigt en weet hoe koud de winters in Amerika kunnen zijn, identificeert zichzelf met die winter.

Misschien wel omdat Dylan op zijn zestigste vermoedt dat zijn persoonlijke winter in aantocht is. Hij zit niet meer in de herfst van zijn leven en carrière, sterker nog: Jack Frost kondigt het volgende jaargetijde al aan. En juist met deze aangekondigde straffe periode, komt Dylan met “Love & Theft”. Uitgerekend de dag dat in New York twee vliegtuigen in het World Trade Centre vliegen, een ander vliegtuig in het Pentagon, in de buurt van Washington D.C., en een vierde vliegtuig stortte neer in de buurt van Shanksville (Pennsylvania).

Elke dag is een goede dag om een Dylan-plaat te draaien. Vandaag is het om twee redenen goed om “Love & Theft” te draaien. Omdat het diens vijftiende verjaardag is, is de eerste goede reden. De andere goede reden is de afsluiting van deze cd, Sugar Baby: “Look up, look up—seek your Maker—’fore Gabriel blows his horn”.

Zo is het.

Man of steel and constant sorrow

Een mooi bericht in de NRC vandaag: Bob Dylan heeft een ijzeren sculptuur, een grote arcade van 8 bij 4,5 meter, gemaakt voor het nieuwe casino MGM Harbour dat voor 1,3 miljard dollar wordt gebouwd in Prince George’s County in de Amerikaanse staat Maryland. Even verderop schrijft de krant op het internet: “Al sinds mijn kindertijd is ijzer altijd om me heen geweest”, zegt Dylan in een verklaring. “Ik ben geboren in een ijzerertsgebied – Hibbing in Minnesota – waar je het de hele dag kon ademen en ruiken. Ik heb er altijd in een of andere vorm mee gewerkt”.

Over zijn casinowerk – getiteld Portal – voegt hij toe dat “poorten mij altijd hebben aangesproken door de negatieve ruimte die ze toestaan. Ze kunnen worden gesloten, maar tegelijkertijd laten ze de seizoenen en briesjes toe om naar binnen te vloeien. Ze kunnen je in- en buitensluiten. Soms zit daar geen verschil tussen.”

Mooi. Het is vooral de poëtische omschrijving van Dylan wat het zo mooi maakt.

Zijn werk doet me denken aan de titel van een bootleg. Het gaat om een RattleSnake-uitgave van het concert dat Dylan 30 oktober 2013 gaf in de Heineken Music Hall: Man Of Steel And Constant Sorrow. Man van staal en voortdurende zorgen. Goede naam voor een bootleg.

Goede benaming van de bard uit Minnesota.

Tempest

Vandaag is het vier jaar geleden dat Dylan's album Tempest verscheen. Vier jaar alweer. Het was het eerste album dat ik in Leeuwarden bestelde bij mijn platenboer Wobbe. In tweevoud liet ik Tempest aanrukken: zowel als de cd-versie (met een leuk boekje erbij) en als dubbel-elpee. Ik was door dit album van slag: wát een plaat!

Niet alleen omdat Dylan van tevoren had aangekondigd dat het eigenlijk een gospel-album had moeten worden. Maar ook vanwege het album zelf. Een uitstekende cd en elpee. Goede titel ook, een mooie verwijzing naar een toneelstuk van William Shakespeare (The Tempest). Mooie verhalen over onder meer John Lennon (of is Roll On, John een zogenaame 'rabbit hole'?) en de Titanic (het titelnummer geeft hartverscheurende beelden mee).

Ik ben zelf in de Dylan-trein gestapt bij de release van “Love & Theft”, deze maand vijftien jaar geleden. Ik heb daardoor meer met de latere Dylan dan met de vroegere Dylan. Erg is dat niet, het bepaald enkel mijn kijkrichting. Ach, wat doet het er verder toe? Niets, feitelijk.

Of nou ja, het doet er wel wat toe. Want zo'n triviaal feitje als een album-release van vier jaar geleden is weer een reden voor een kort stukje tekst.

She belongs to me

She’s got everything she needs

She’s an artist, she don’t look back

Wat een opening van een liefdeslied! En dan moet de rest nog volgen. Het is zoals even verderop in dit prachtige lied.

She wears an Egyptian ring

That sparkles before she speaks

Het nummer verscheen voor het eerst op de elpee Bringing It All Back Home uit 1965. Maar het nummer is ook te vinden als live-versie op Self Portrait, opgenomen tijdens het Isle Of Wight-festival uit 1969. Behalve hier is het nummer ook te vinden op de Bootleg Series. Aflevering 4 (het beroemde 'Judas!'-concert) opent met She Belongs To Me. Op deel 7, de soundtrack van de uitstekende Martin Scorsese-documentaire No Direction Home, staat het nummer ook. Eveneens is een versie terug te vinden op de afleveringen 10 (Another Self Portrait) en 12 (The Cutting Edge) terug te vinden.

In 2013 en 2015 was ik erbij toen Dylan het nummer live speelde. In 2013 was het in de Heineken Music Hall, waar ik samen met mijn goede vriend Jan was. Twee jaar later volgde de uitvoering in Carré, waar ik met broer Maarten en neef Bort was.

Bow down to her on Sunday

Salute her when her birthday comes

Ik zal het doen.

Kronieken #6: Thijs-Bort

Sinds kort heb ik een nieuwe oomzegger. Thijs-Bort is zijn naam. De trotse vader belde me om zijn geboorte kenbaar te maken. Trots was hij! Geef hem eens ongelijk: een zoon. Met zulke klinkende namen. Of eigenlijk: zo'n klinkende naam. Een dubbele voornaam, door dat koppelteken als één naam. Beide opa's in hun gezamenlijke kleinzoon.

De vader citeerde Lord, Protect My Child. Een goede tekst. Goed nummer ook. Luister nog maar eens weer naar dit nummer. Te vinden op het derde schijfje van de box The Bootleg Series, Vol. 1 – 3. En je vraagt je toch af waarom Dylan de mooiste nummers van een opnamesessie van de definitieve plaat afhoudt.

Misschien wel om onze aandacht op het 'rest-afval' van de Bootleg-serie te vestigen. Om de pareltjes daadwerkelijk als pareltjes te gaan zien. En daar ons voordeel mee te doen. Want dit is zeker één voordeel: ik luister met andere ogen naar Lord, Protect My Child.

Lord, protect my child

Vanwege een blog op mijn andere site, heb ik vandaag maar weer The Bootleg Series, Vol. 1 – 3 uit de kast getrokken. Op het derde schijfje staat het mooie Lord, Protect My Child. Het is één van die nummers, die de eindredactie van Dylan niet overleefden. Een mooi lied – maar zoals vaker bij de bard, zijn het de mooiste nummers die niet op een regulier album verschijnen. De kruimels krijgen we slechts sporadisch toegeworpen.

Lord, Protect My Child is geschreven voor het album Infidels uit 1983. Clinton Heylin weet te melden, in zijn uitstekende boek Still On The Road, The Songs of Bob Dylan Vol. 2, 1974-2008, dat tien takes nodig waren om het nummer op de plaat te zetten. Als studio werd de Power Station Studios in New York City gebruikt. Datum van handeling: 2 mei 1983.

Heylin geeft ook een reden aan waarom dit lied voor Infidels geweigerd zou kunnen zijn: het zou vragen kunnen opleveren over eventuele kinderen – de jongste telg uit de Dylan-familie was toen zo'n dertien jaar oud (Jakob Luke Dylan, geboren in december 1969).

Enfin.

Met de kennis van nu is vast te stellen dat Dylan rond '83 niet in de luiers zat. Weliswaar scharrelde de zanger met zijn (zwarte) achtergrondzangeressen, maar pas in januari 1986 kreeg hij zijn jongste kind: Desiree Gabrielle Dennis-Dylan. Met haar moeder, Carolyn Dennis, trouwde Dylan in de zomer van datzelfde jaar.

Lord, Protect My Child. Vanavond staat het op repeat. Wat kan het schelen dat het Nederlands Elftal weer een kwalificatie-wedstrijd speelt. Als voetbal de belangrijkste bijzaak van het leven is, hoeveel te meer is muziek mij waard?