zondag 28 mei 2023

Pinksteren 2023

Vandaag is het Pinksteren, in Nederland vieren we Eerste Pinksterdag. Morgen ook, maar dan is het Tweede Pinksterdag en gaat de goegemeente weer in de file naar de woonboulevard. Ik niet. Ik luister naar Bob Dylan. Omdat ik eigenlijk elke dag naar Dylan luister.
Pinksteren is in de gereformeerde traditie waarin ik ben groot geworden, traditioneel de dag van de openbare geloofsbelijdenis. Mevrouw Frits en ik waren vandaag dan ook bij een belijdenisdienst. Het meisje van 19 legde samen met vijf generatiegenoten geloof af.
Ik was in mijn gedachten bij maandag 17 oktober, toen Dylan zijn tweede concert in de AFAS Live gaf. Waar ik met mijn broer en mevrouw Frits bij was. Wat de bard opende met een flard van Oh Susanna. En wat hij afsloot met Every Grain Of Sand

In the time of my confession, in the hour of my deepest need
When the pool of tears beneath my feet flood every newborn seed
There’s a dyin’ voice within me reaching out somewhere
Toiling in the danger and in the morals of despair

Maar daar ging het in dat Groningse dorp niet over. Evenmin over het alternatieve slotstuk van dit lied: I am hanging in the balance of a perfect, finished plan / Like every sparrow falling, like every grain of sand.
Niet op het randje van een perfect en afgerond geheel, zoals elke vallende mus, zoals iedere korrel zand. Enfin.
Pinksteren dus. Een christelijke feestdag. Het Bijbelboek Handelingen der apostelen vertelt dat op de vijftigste Paasdag de heilige Geest werd uitgestort over de apostelen (2,1-4). Er wordt een rechtstreeks verband gelegd met de verrijzenis van Christus (2,32-33) en met de mogelijkheid voor allen, door de doop aan de heilige Geest deel te krijgen (2,38). De oudkatholieke kerk legt het nog maar eens rustig en weloverwogen uit, hoe het zit met dit bijzondere feest.
Maar ook daar ging het niet over in de Nederlandse Gereformeerde Kerk op het Groningse land. Althans, niet specifiek over de uitleg die de mede-christenenen hebben gegeven.
Het ging in de dienst wel over Augustinus. Het meisje waar we voor kwamen, kreeg de Belijdenissen van deze kerkvader cadeau, als stoffelijk aandenken voor deze dag. Augustinus, Augustinus van Hippo, ook wel Sint-Augustinus. Ik droomde even dat ik hem zag.
Nee, ik niet, Bob Dylan wel. Alive as you or me. Het lied staat op John Wesley Harding (JHWH) uit 1967. De laatste zin uit dit lied luidt: I put my fingers against the glass / And bowed my head and cried.
Of zingt Dylan: 'And bowed my head and prayed'? Dat hoor ik er in. En ik ben niet de enige die dat zo hoort, heb ik proefondervindelijk bevonden.
De bard speelde het nummer in 2011 voor het laatst, tijdens een optreden in Cork, Ierland. Je had er bij willen zijn geweest, denk ik. Maar ja, sommige dingen weet je pas achteraf. En dan is het al gebeurd.
Pinksteren. Het uur van mijn belijdenis, in mijn donkere uur. Ik zie de hand van de Meester. Net als elke vallende mus en iedere getelde korrel zand. Ik buig mijn hoofd en huil. En bid. Huilen en bidden vallen soms samen.
Vraag de heilige Sint-Augustinus maar.

vrijdag 26 mei 2023

82 revisited

Dylan is inmiddels al een paar dagen 82 jaar. Misschien vierde hij het groots en meeslepend. Met allemaal familie, vrienden en collegae. Misschien vierde hij het helemaal niet. Gewoon een doordeweekse dag. Beetje lezen, wat schrijven, wat bezig met schilderen of staalbewerking. Misschien maakt het voor ons stervelingen niks uit of en hoe Dylan zijn verjaardag vierde.
Schreef ik van de week per abuis dat Dylan zijn driéëntachtigste verjaardag zou vieren? Een tikfout. Stom.
Afgelopen woensdag waren mevrouw Frits en ik bij een optreden van Daniël Lohues in de Harmonie in Leeuwarden. Mevrouw Frits vroeg of er een link was tussen Lohues en Dylan. Zo'n direct verband is er niet. Niet zoals bij Ernst Jansz, die twaalf songs van de bard vertaalde naar het Nederlands. Maar zoals het bij troubadours: ze zijn wel schatplichtig aan Dylan, zoals hij dat op zijn beurt is richting Blind Willie McTell en Woody Guthrie.
Bijvoorbeeld.
Tijdens het concert van Lohues werd bekend dat Tina Turner is overleden. Lohues besteedde er geen aandacht aan. De NOS wel. Geeft niet, als je zelf aan het werk bent, sluit je je af voor allerlei informatie van buiten. Zo gaat dat.
Tina was 83 jaar geworden. Ze overleed na een lang ziekbed. Ik wist niet dat ze ziek was. Evenmin wat haar mankeerde. Ze is niet veel ouder dan Dylan. Het is de generatie die aan de beurt is, waar de gaten vallen en ook steeds groter worden.
Maar Dylan lijkt vooralsnog fit en gezond te zijn. Volgende week naar Porto, Portugal, Zuid-Europa.

woensdag 24 mei 2023

82

Yes, my guard stood hard when abstract threats
Too noble to neglect
Deceived me into thinking
I had something to protect
Good and bad, I define these terms
Quite clear, no doubt, somehow
Ah, but I was so much older then
I’m younger than that now

© Bob Dylan, 1964

dinsdag 23 mei 2023

Wachttoren

Torens. In Miedum staat de scheefste toren van Nederland. Deze kerktoren is zelfs nog schever dan de collega in het Italiaanse Pisa. Dat wist ik niet, totdat de vrienden van Omroep Leo Middelsé dit feitje hadden opgerakeld.
Miedum, dus. Zou je vanaf deze spits ook ver kunnen kijken? Ik denk aan All Along The Watchtower:

All along the watchtower, princes kept the view
While all the women came and went, barefoot servants, too

Het blijft de vraag of er ook een joker en een thief in Miedum te vinden zijn.
Van een geheel andere orde. Woensdag viert Dylan zijn 83e verjaardag. Zijn de taarten met kaarsjes al besteld in de huizen van de Nederlandse Dylan-fans?

maandag 22 mei 2023

As it jo wil is

Gerrit Breteler is overleden. De Leeuwarder Courant meldt dat hij een veelzijdig kunstenaar en muzikant was. Breteler kampte de laatste tijd met een afnemende gezondheid. Hij werd 68 jaar. Breteler had een Twentse vader en een Friese moeder.
Voor Dylan-fans geen onbekende naam. Althans, met de nodige omwegen, misschien. In 2008 vertolkte Breteler het nummer As it jo wil is op de cd Cohen Yn In Frysk, een Friese bewerking van If it be your will. De stap tussen Cohen en Dylan is niet zo heel groot.
Als het Jouw wil is. Niet wat ik wil, maar wat U geschiedde. Van deze beschikbaarheid heb ik Dylan niet echt kunnen betrappen. Hij is meer een onwillig profeet, zoals Jona, Jeremia en Jesaja. Oud-testamentische mannen die hun opdracht in eerste instantie weigerden.
Over een paar weken verschijnt de fysieke uitgave van Shadow Kingdom, Dylan's zogenoemde live-stream tijdens de corona-periode. Ik ben benieuwd hoe deze cd is vormgegeven. Nog even geduld.

vrijdag 19 mei 2023

Kronieken #103 | Hemelvaartsdag

Gisteren was het Hemelvaartsdag. Het is die dag in het jaar dat christenen stilstaan bij de hemelvaart van Jezus Christus, precies 40 dagen na Zijn opstanding. Ik denk aan het optreden in Hamburg, waar ik met een collega van de krant naar toe ging. Dylan speelde die avond onder meer Tryin' To Get To Heaven.

The air is getting hotter
There’s a rumbling in the skies
I’ve been wading through the high muddy water
With the heat rising in my eyes
Every day your memory grows dimmer
It doesn’t haunt me like it did before
I’ve been walking through the middle of nowhere
Trying to get to heaven before they close the door

***

Jordi Cruijff (49) verlaat eind juni FC Barcelona als sportief directeur. Hij is toe aan nieuwe uitdagingen, meldt de club. Jordi is de zoon van Johan, misschien wel de grootste Nederlandse voetballer aller tijden. Om niet met pa te worden verward of al teveel te worden geassocieerd, speelde de jonge Cruijff onder de voetbalnaam Jordi.
Het is een schoolvoorbeeld van een zoon die zijn vader volgt in hetzelfde beroep. Je ontkomt er niet aan dat je wordt vergeleken met je vader. Zeker als pa van een dusdanig uitzonderlijk talent is doordrenkt, dat iederéén met je vader wordt vergeleken.
Nu denk ik dat Jesse Dylan daar wat minder last van heeft. Hij maakt en maakte films en filmpjes, onder meer voor toenmalig presidentskandidaat Barack Obama. De oude Bob kan veel, maar films regisseren en als acteur optreden, is niet zijn meest ontwikkelde talent.
In tegenstelling tot het maken en uitvoeren van mooie liedjes. Daar heeft Jakob Dylan dan wel weer mee te worstelen. Toch de zoon van, die ook liedjes maakt.

***

Musicals. Wat heeft Bob met musicals? Zo rond 1970 werd hij benaderd door dichter Archibald MacLeish om liedjes aan te leveren. Niet zomaar liedjes, maar Archie was bezig met Scratch, een toneelstuk van het boek The Devil and Daniel Webster van Stephen Vincent Benét.
Dylan schreef een drietal nummers: New Morning, Time Passes Slowly en Father of Night. Maar MacLeish was ontevreden over Dylan's bijdrage, want de teksten waren “niet donker genoeg”. Heb je dát weer. De songs waren wel donker genoeg voor Dylan's nieuwe elpee New Morning.
De uiteindelijke versie van Scratch werd na enkele uitvoeringen alweer stopgezet, wegens tegenvallende bezoekersaantallen.

***

Girl from the North Country heet de musical van de hand van Conor McPherson. Hij maakt hiervoor gebruik van het omvangrijke oeuvre van Bob Dylan. Een blik op Wikipedia laat zien dat deze toneelvoorstelling de wereld over gaat: in 2017 in Londen, in 2018 Off-Broadway, in 2019 in Toronto en West End, in 2020 op Broadway, in 2022 in Australié en in hetzelfde jaar in het Verenigd Koninkrijk en Ierland.
Jammer voor je, Archibald MacLeish.

***

Hemelvaartsdag. Ik klop aan de hemelpoort.

woensdag 17 mei 2023

Judas

Vandaag is het 57 jaar geleden dat Bob Dylan het woord 'Judas!' naar zich kreeg toegesnauwd. Van een concertbezoeker in Manchester Free Trade Hall, die op deze manier zijn ongenoegen liet merken. Dat ongenoegen was groot, nadat Dylan naast akoestische muziek ook een elektrische band inzette om zijn muziek te spelen.
Judas was een van de twaalf leerlingen van Jezus Christus. Maar de man bleek een verrader, met een kus. Zoals Judas zijn rabbi verraadde met een kus, om er waarschijnlijk zelf beter van te worden, zo verraadde Dylan de traditionele folkmuziek met zijn elektrische gitaar.
Voor wie het interessant vindt: schrijver CP Lee schreef over de aanloop naar en de avond van de 17e mei 1966 zelf, een zeer onderhoudend boekje: Like The Night (Revisited) – Bob Dylan and the road to the Manchester Free Trade Hall.
Een mooie dag om de bootleg maar weer eens te draaien. Beide concert-delen: de akoestische set vóór de pauze en de elektrische speellijst van na de pauze.