Speeldata Europese najaarstournee 2015

Morgen start de Europese najaarstournee van Bob Dylan en zijn band. Grote vraag is natuurlijk of Dylan weer een vaste setlist heeft of dat hij nu weer ouderwets gaat shuffelen met zijn speellijst. Wat trivialer is de vraag of de band ongewijzigd is gebleven ten opzichte van afgelopen zomer.

De speeldata en locaties zijn als volgt:

Donderdag 1 oktober Oslo, Noorwegen

Vrijdag 2 oktober Oslo, Noorwegen

Zaterdag 3 oktober Oslo, Noorwegen

Maandag 5 oktober Stockholm, Zweden

Dinsdag 6 oktober Stockholm, Zweden

Donderdag 8 oktober Kopenhagen, Denemarken

Vrijdag 9 oktober Kopenhagen, Denemarken

Zaterdag 10 oktober Malmö, Zweden

Maandag 12 oktober Leipzig, Duitsland

Dinsdag 13 oktober Berlijn, Duitsland

Woensdag 14 oktober Berlijn, Duitsland

Donderdag 15 oktober Braunschweig, Duitsland

Zaterdag 17 oktober Saarbrücken, Duitsland

Zondag 18 oktober Parijs, Frankrijk

Maandag 19 oktober Parijs, Frankrijk

Woensdag 21 oktober Londen, Engeland

Donderdag 22 oktober Londen, Engeland

Vrijdag 23 oktober Londen, Engeland

Zaterdag 24 oktober Londen, Engeland

Zondag 25 oktober Londen, Engeland

Dinsdag 27 oktober Manchester, Engeland

Woensdag 28 oktober Manchester, Engeland

Donderdag 29 oktober Cardiff, Engeland

Vrijdag 30 oktober Southampton, Engeland

Zondag 1 november Brussel, België

Maandag 2 november Muziekgebouw Eindhoven, Nederland

Dinsdag 3 november Rouen, Frankrijk

Donderdag 5 november Carré Amsterdam, Nederland

Vrijdag 6 november Carré Amsterdam, Nederland

Zaterdag 7 november Carré Amsterdam, Nederland

Maandag 9 november Hamburg, Duitsland

Dinsdag 10 november Düsseldorf, Duitsland

Woensdag 11 november Regensburg, Duitsland

Vrijdag 13 november Bazel, Zwitserland

Zaterdag 14 november Bazel, Zwitserland

Zondag 15 november Bregenz, Oostenrijk

Maandag 16 november Bregenz, Oostenrijk

Woensdag 18 november Bologna, Italië

Donderdag 19 november Bologna, Italië

Zaterdag 21 november Milaan, Italië

Zondag 22 november Milaan, Italië

Het ondermaanse

Plotseling moest ik denken aan Bob Dylan en ik kon mezelf wel voor de kop slaan. Waarom had ik hier niet eerder aan gedacht? Ik zag bij het fietsen in de donkere avond de volle maan. Het was een gele maan, geen bloedrode zoals het afgelopen weekend.

Een rode maan.

Een rode lucht.

Onder een rode lucht. Onder dé rode lucht. Under the red sky.

Misschien heeft de titel van dit Bob Dylan-album wel alles te maken met die bloedrode maan. En daarmee alles ook met de profetie van Joël uit het Oude Testament, de Bijbel waar Dylan zoveel mee heeft.

Immers: “Ik zal wondertekenen geven aan de hemel en op de aarde: bloed en vuur en rookzuilen. De zon zal veranderd worden in duisternis en de maan in bloed, voor de dag van de HEERE komt, die grote en ontzagwekkende.” (Joël 2: 31, Herziene Statenvertaling).

Dylan en de Bijbel, het blijft een bijzondere combinatie. Opeens legde ik de link tussen die Bijbel en Dylan's album. Alsof de stukjes van de puzzel op de juiste plekjes vielen. Dylan als nieuwtestamentische versie van Joël.

Waarom ook niet?

Dylanesque

Vorige week vierde Bryan Ferry zijn zeventigste verjaardag. Voor deze gelegenheid heeft Classic Rock Mag een top-10 samengesteld met zijn beste albums, zowel op eigen titel als met zijn Roxy Music. Er is één plaat dat ontbreekt; dat mag, natuurlijk, want het is een album dat niet bestaat uit eigen materiaal. Het album Dylanesque van Ferry verscheen in 2007.

Het is Ferry's eerbetoon aan zijn generatiegenoot, slechts een paar jaar ouder dan hij. Vrijwel alle nummers zijn van de hand van de grootmeester, behalve Baby, Let Me Follow You Down – dat leerde Dylan van Eric Von Schmidt. Neemt niet weg dat het een uitstekende plaat is geworden, die Dylanesque. Een prima eerbetoon van Ferry aan Dylan.

The Basement Tapes

De aangekondigde release van The Cutting Edge, heeft de afgelopen dagen wat bij me losgetrokken. Het was in ieder geval een goede reden om de vorige box uit de Bootleg Series weer uit de kast te trekken. Al twee dagen lang luister ik onafgebroken naar The Basement Tapes – Complete.

Een mooie box, deze elfde aflevering uit de Bootleg Series. Zes cd's met alle nummers uit de kelders van Big Pink. Werkelijk álle nummers? Dat blijft natuurlijk gissen, want we weten niet wat we niet weten. Maar 138 nummers over 6 cd's, dat lijkt in ieder geval wel op alle kelder-nummers.

De feiten van The Basement Tapes zijn bekend. Dylan kreeg in de zomer van 1966 een mysterieus motorongeluk, waarbij in ieder geval één ding vast staat: hij ging onderuit met zijn Triumph. Dylan pakte het ongeluk groots aan en trok zich terug uit de rat race waarin hij was beland.

Die rat race bestond uit een overvolle agenda. De zanger trok de wereld over met de mannen, die bekend zouden worden als The Band. Dylan kende de mannen, met wie hij al eerder in de studio had gewerkt; toen heetten de Canadezen en Amerikaan nog (Levon &) The Hawks. Drie “elektrische” albums had Dylan op dat moment achter de rug: Bringing It All Back Home, Highway 61 Revisited en de dubbel-elpee Blonde On Blonde, gemaakt in zo'n anderhalf jaar tijd.

De bijbehorende promotie-tournees trokken een zware wissel op de 25-jarige artiest. De shows bestaan uit twee delen: een akoestische set voor de pauze en een elektrische set na de pauze. Maar waar Dylan en The Band ook komen, ze worden na de pauze bijna van het podium gefloten en ge-boo-d. Bijna, want Dylan weerstaat de aanvallen van de traditionele folk-fans en blaast hén omver.

Enfin, met de motor onderuit gaan kwam Dylan wel goed uit. Nadat zijn schrammen en blauwe plekken hem niet meer hinderden, bezocht hij regelmatig zijn vrienden van The Band. Deze mannen, vier Canadezen en een boerenzoon uit Arkansas, hadden zelf een huis gehuurd in Woodstock, New York. Een groot pand dat van de buitenkant een roze likje verf had gekregen. Zodoende werd het huis Big Pink genoemd.

In die kelder van Big Pink werd veel muziek gemaakt. Heel veel muziek. Dylan probeerde er nummers uit, die hij thuis schreef. Er werden demo's opgenomen van nummers, die via de muziekuitgeverij bij collega-artiesten terecht kwamen. En het was de plek waar The Band haar eigen geluid zocht. Deze smeltkroes van verschillende losse eindjes resulteerde onder meer in het debuutalbum van The Band (Music From Big Pink).

Die dekselse organist Garth Hudson had zo zijn lijntjes met de buitenwereld. Via bandjes smokkelde Hudson nummers naar fans, die graag een teken wilden ontvangen van Dylan, die toen al de status van grootmeester der popmuziek had bereikt. Al deze bandjes werden opgenomen van andere bandjes, waardoor de kwaliteit bij elke kopie weer achteruit ging. Reden voor Columbia Records om pas na acht jaar met The Basement Tapes te komen: een dubbelaar met liedjes uit de kelder, al dan niet met wat toegevoegde muziekinstrumenten. Om maar op die manier de bootleg-stroom te reguleren en er zelf ook geld aan te verdienen.

Weer veertig jaar later verscheen dus in The Bootleg Series de complete bandjes van Big Pink. We horen eindelijk hoe dat creatieve proces tussen de mannen zich afspeelde. We horen inderdaad demo's, spielerei, gezelligheid, vakmanschap. En vooral heel veel uren muziek. Het maakt je jaloers: was ik er zelf maar bij geweest, toen.

Maar daar kunnen we niks aan veranderen. We moeten het doen met wat ons wordt toegeworpen. En dat is veel. Heel veel.

Gelukkig maar.

Vluchtelingen

Wat zou Bob Dylan vinden van het Europese vluchtelingen-debat? Zou hij daar überhaupt een mening over hebben? En wat voor mening zou dat dan zijn?

Ik denk dat Dylan zou denken aan zijn eigen familie-geschiedenis. Zowel via zijn vader als zijn moeder komt Dylan uit Oost-Europa. Zijn grootouders van beide kanten zijn gevlucht voor de pogroms die gehouden werden tegen de joden.

Natuurlijk is niet elke situatie 1-op-1 toepasbaar op elke willekeurige andere situatie. Maar Dylan zal als goed opgevoede Jood wel zijn klassiekers uit de Thora kennen. 'Bedenk dat u zelf vluchteling bent geweest.'

Of neem de brief van de apostel Petrus, vooruit: de eerste paus en plaatsvervanger van Christus op aarde. Die schrijft zijn lezers dat ze bijwoners en vreemdelingen zijn.

Doet het er toe te weten wat Dylan van de discussie vindt? Nee, het gaat er uiteraard om wat wij op het Europese continent doen met de vluchtelingen en asielzoekers.

Bootleg 12

De aangekondigde release van The Cutting Edge heeft binnen Dylan-land alweer het nodige stof doen opwaaien. Ik begreep van dagblad De Telegraaf, dat het twaalfde deel uit de Bootleg Series ook de laatste aflevering zou zijn in de serie. Daar heb ik zomaar mijn twijfels bij; er is al eerder gezegd dat de Bootleg Series eindig zou zijn – toen werd aflevering 6 (het Halloween-concert uit '64) genoemd.

Daar komt bij dat ook gesproken wordt over andere Bootleg-delen. Zo wordt ook al sinds jaar en dag gefluisterd dat het volgende deel of het over-volgende deel zal bestaan uit materiaal van Blood On The Tracks. Of met afgekeurde nummers uit de gospel-periode. De 'Blood'-bootleg zou stuivertje wisselen met de gospel-bootleg.

Enfin.

Eerst maar The Cutting Edge. De genoemde dubbel-cd en de 6cd zijn de versies voor gewone stervelingen als ik; de 18cd is een gelimiteerde versie, waar je een fors bedrag voor moet neerleggen. Ik beschouw die gelimiteerde uitgave maar als onhaalbaar.

Nog een week of zes geduld en dan weten we qua muziek meer. Spannende weken!

The Cutting Edge: 1965-1966

Over anderhalve maand verschijnt de twaalfde aflevering van Dylan's Bootleg Series: The Cutting Edge: 1965-1966. Dit album verschijnt in drie verschillende edities: een dubbel-cd, een 6cd en een uitgave met maar liefst 18 cd's. Daar betaal je uiteraard ook de hoofdprijs voor.

De datum is wel iets om naar uit te kijken: 6 november wordt als officiële releasedatum genoemd. Dat is het weekend dat Dylan in Carré optreedt.

Het is de periode van Dylan's “elektrische periode” van Bringing It All Back Home, Highway 61 Revisited en Blonde On Blonde. Ik ben benieuwd naar de tracklist, maar vooral naar de nummers zelf. Maar nog even wachten dus.

Geduld...

You can always come back...

Bob Dylan staat bekend om zijn Spreuken-achtige teksten. Zeker zijn latere teksten zijn minder verhalend, maar des te meer gevuld met bijna oudtestamentische zinnen. Zo is er dat wonderschone lied Mississippi, verschenen op “Love & Theft”.

Dit album verscheen in 2001 en heeft als officiële release-datum 11 september. Een absurde datum, maar dat zeggen we in retrospectief. We konden van tevoren niet aankondigen dat deze dag een grote terroristische aanslag zou herbergen.

“Love & Theft” was mijn eerste eigen Dylan-album dat ik kocht. Al gauw werd ik getroffen door Mississippi – en door Sugar Baby, ook zo'n Spreuken-tekst. Maar in dit geval wil ik stilstaan bij één regel uit het eerstgenoemde lied.

You can always come back, but you can’t come back all the way.

Over evangelie gesproken. Deze enkele zin heeft meer blijde boodschap in zich dan de hele Opwekkingsbundel. You can always come back, je kunt altijd terugkomen. Altijd, er is geen beperking in tijd en aantal keren. Het kan zonder meer. But you can't come back all the way. De oude mens moet immers afsterven – wat denk je dan? De boodschap dat je mag komen zoals je bent, is slechts het halve verhaal. En halve waarheden zijn hele leugens, nietwaar?

Dylan schreef dit nummer in 1996, in eerste instantie voor zijn meesterstuk Time Out Of Mind; het duurde dus nog vijf jaar voordat hij het zelf op cd uitbracht. In de tussentijd zette Sheryl Crow het nummer op een eigen album. Toen Crow Dylan vroeg wat hij van haar versie van het lied vond, antwoordde de maestro: “How do you like míne?”

De grootmeester is niet in voor meeslepende complimenten.

Enfin. Je kunt altijd terugkomen, maar je kunt niet altijd op dezelfde manier terugkomen. De zanger maakt weer gebruik van een Engelse woordspeling (met 'come back'). Onvertaalbaar in het Nederlands, de woordgrap verliest zijn schoonheid.

Ach ja. Dylan, de Spreukendichter van onze tijd, onze generatie. De man die dicht tegen het gereformeerde piëtisme aanschurkt. De vader staat met uitgestrekte armen op je te wachten – om het mooiste kleed aan te trekken en de ring om je vinger te schuiven, moet je wel eerst je oude en vieze kloffie uittrekken.

Herfst-tournee

Over tien dagen beginnen Bob Dylan and his band aan hun Europese najaarstournee 2015. De herfst-tournee van dit kalenderjaar. Wat voor setlist zullen de mannen gaan spelen? Zal het weer dezelfde speellijst zijn als die al zo'n drie jaar vrijwel ongewijzigd is? Of verrast Dylan ons met een gloednieuwe lijst met liedjes? We weten het over een kleine twee weken. En voor zover het ons, gewone stervelingen, aangaat.

Natuurlijk.

Te vaak is gezegd dat Dylan zich zowel qua leven als loopbaan in de herfst bevindt. Daar ben ik het niet mee eens. Hoe vaak is dat namelijk al niet gezegd? We hoorden het toen Dylan in 1992 werd geëerd met The 30th Anniversary Concert Celebration – zelf vijftig, dertig jaar na zijn debuutalbum, in een (tweede) echtscheiding, weer folk-albums aan het opnemen.

Of toen in 1997, toen hij rond zijn verjaardag in het ziekenhuis werd opgenomen vanwege hartklachten. Dylan was op sterven na dood, werd gezegd.

Niets bleek minder waar. Bij elke gelegenheid dat Dylan werd afgeschreven, sloeg hij keihard toe. Zo is hij en zo doet hij het al sinds hij die winter in 1960 aankwam in New York City.

Nog tien dagen te gaan en dan trekt Dylan over het Europese continent. Eindelijk.

Dat wordt een schitterende herfst.

When the ship comes in / Als het schip binnenkomt

Oh, de tijd dringt zich op

Wanneer de winden zullen liggen

en het briesje zal stoppen met ademhalen

zoals de stilte in de wind

voordat de storm losbarst

Het uur dat het schip binnenkomt

De zeeën zullen splijten

en het schip te pletter slaan

en de zandkorrels aan de zee-lijn zullen trillen

Dan zal het getij te horen zijn

en de wind zal bonzen

en de ochtend breekt aan

De vissen zullen lachen

als ze hun weg vervolgen, al zwemmend

En de zeemeeuwen, zij zullen glimlachen

En de rotsen in het zand trots rechtop staan, stand houden

Het uur dat het schip binnenkomt

En de woorden de gebruikt werden

om het schip de mist in te sturen

die woorden zullen niet onbegrepen blijven

als ze worden uitgesproken

Want de kettingen van de zee zullen barsten

en worden begraven

op de bodem van de oceaan

Een lied stijgt op

als het grootzeil wordt gestreken

en de boot naar de kustlijn zwerft

en de zon respecteert elk gezicht op het dek

Het uur dat het schip binnenkomt

Dan zal het zand rollen over een kleed van goud

want je vermoeide tenen, die geraakt zullen worden,

en de wijze mannen van het schip

zullen je er nogmaals op wijzen

dat de hele wereld mee kijkt

De vijanden zullen opstaan, met de slaap nog in de ogen

ze zullen opstaan en denken dat ze dromen

maar ze zullen zichzelf in de handen knijpen en het uit krijsen

en weten dat het levensecht is

het uur dat het schip binnenkomt

Ze doen hun armen de lucht in, zeggend:

'We vervullen al je eisen,

maar we schieten je vanuit de geweerloop, je dagen zijn geteld.'

En zoals Farao's stam,

zullen ze verdrinken in de vloedstroom

En als Goliath zullen ze worden verslagen en overwonnen.

---

When The Ship Comes In verscheen op Dylan's derde studioalbum The Times They Are a-Changin' uit 1963. Zijn laatste volledige protestalbum; opvolger Another Side of Bob Dylan telt al meer liefdesliedjes dan maatschappelijk verzet.
De versie van The Clancy Brothers, featuring Robbie O'Connell en Tommy Makem, op The 30th Anniversary Concert Celebration is de luistertip.

Joker, Dief en Eskimo

Afgelopen week is het boek 'Joker, Dief en Eskimo' van Jochen Markhorst verschenen. Het is een bundeling van beschouwingen op 31 nummers van Bob Dylan. Een aantal publiceerde Jochen al op het blog van Tom Willems.

Mooie beschouwingen, omdat Jochen deels analyseert, deels 'over de grenzen heenkijkt' door naar de covers te luisteren en deels teruggrijpt op de bronnen per song. De schrijfstijl bevalt me wel, omdat ik het idee heb te worden geïnformeerd. Vanwege de brede kijk op de liedjes.

En dan nog die cover! Geweldige voorkant van het boek. Je ziet dat Dylan staat afgebeeld, maar de foto is niet scherp. Een onscherpe foto, dat zegt natuurlijk ook iets over Dylan zelf. Ongrijpbaar, niet scherp af te bakenen.

Net zoals dat ook al het geval was rond Blonde On Blonde.

Enfin, ter zake. 'Joker, Dief en Eskimo' is uitgegeven bij BraveNewBooks.nl en kost € 19,95. Te bestellen bij de boekhandel om de hoek, maar uiteraard ook via Bol.com.

Als een zwerfkei

Vorige week verscheen de dichtbundel Als Een Zwerfkei, onder de redactie van John Schoorl en Kees ‘t Hart. Een fors aantal Nederlandse dichters heeft haar licht laten schijnen op Dylan. Aanleiding voor deze bundel is de vijftigste verjaardag van Dylan's nummer Like A Rolling Stone.

Naar aanleiding van dit boekwerk en het jubileum van het nummer, schoof Dylan-kenner Tom Willems aan in het Radio 1-programma OVT, Onvoltooid Verleden Tijd. Samen met Erik Bindervoet, de man die met Robbert-Jan Henkes de teksten van Dylan vertaalde naar het Nederlands. Zingbaar was het plan, onzingbaar en soms té lollig.

Maar dat terzijde.

Wie de zondagse uitzending van OVT heeft gemist, kan het via het blog van Willems terugluisteren. Een aanrader.

Passie

Gisteravond heb ik de film Il Vangelo Secondo Matteo gezien. De regie ligt in handen van Pier Paolo Pasolini, een marxist die het Evangelie naar Mattheüs heeft verfilmd. De citaten in de film komen uit de Italiaanse vertaling van het Mattheüs-evangelie; acteurs zijn allen amateurs (ma Pasolini speelt de oude moeder Maria) en als filmlocatie was het zuiden van Italië gekozen. Pasolini maakt geen gebruik van kleur, de hele film is in zwart-wit opgenomen.

Het levensverhaal van Jezus in beeld. Niet specifiek Zijn lijden, hoewel dat vanzelfsprekend wel in beeld wordt gebracht. Ook niet specifiek Zijn wonderen, hoewel die wel ter sprake komen. Evenmin alleen maar Zijn preken of Zijn wonderlijke geboorte. Nee, Zijn hele leven wordt vertoond. Wat mij triggerde was dat Pasolini voor zijn verfilming de hoofdpersoon de letterlijke citaten uit het evangelie laat spreken.

Want dat deed me herinneren aan The Passion Of The Christ, de film van Mel Gibson uit 2004. De katholieke filmregisseur laat hierin de laatste 12 uur van Jezus zien, het halve etmaal voorafgaand aan Diens sterven. Immers, By his wounds, we were healed. In tegenstelling tot eerdere films over het leven van Christus, zijn de dialogen om de authenticiteit te bevorderen, in het Aramees, Latijn en Hebreeuws.

Ik herinner me dat in 2011 een bericht in het Nederlands Dagblad stond dat Gibson, de regisseur, producent en scenarist van de film, aan Bob Dylan heeft gevraagd voor de filmmuziek. Maar de zanger weigerde in eerste instantie, wegens tijdgebrek. Later droeg Dylan nog wel “Rock of ages” aan voor de soundtrack, maar dit werd weer geweigerd omdat er al filmmuziek was gemaakt door John Debney.

Dylan die de filmmuziek zou maken voor The Passion Of The Christ. Hoe zou dat geklonken hebben? Ik denk dat ondanks het geweigerde verzoek, Dylan alsnog aan het schrijven is geweest en Pasen als thema heeft gekozen. Het resultaat is Ain't Talkin' en verscheen op het album Modern Times uit 2006.

En nee, ik weet dus niet of er een verband bestaat tussen het verzoek voor filmmuziek voor The Passion Of The Christ en het nummer Ain't Talkin'. Het zou me niets verbazen als die link er zou zijn.

Dat waren zomaar wat gedachten toen ik dus gisteravond keek naar Il Vangelo Secondo Matteo.

Aantekeningen #23: boek, onder de rode lucht

Deze week vierde Under The Red Sky zijn 25e verjaardag. Een kwart eeuw geleden verscheen de opvolger van Oh Mercy, wat een uiterst succesvol album voor Dylan was. Ik kocht dit album zelf een jaar of twaalf, dertien geleden op een marktje in Heerenveen.

Under The Red Sky, onder de rode lucht. Een sterk album is het niet echt. Hoewel de plaat wel een paar mooie nummers kent. Born In Time, 2 x 2, het titelnummer, mooie nummers. Cat’s In The Well – dit nummer speelde Dylan live in 2003, op de twee Amsterdamse avonden in november van dat jaar. Dat was voor mij ook de beste kennismaking met dit nummer én met het album.

Opgedragen aan zijn ‘geheime dochter’ Gabby Goo Goo, in een periode dat Dylan's tweede (en geheime) huwelijk strandde. Toen hij muziek opnam met zijn 'halfbroers' van de Traveling Wilbury's.

Enfin, een leuk tussendoortje.

Volgende week verschijnt het boek Joker, Dief en Eskimo van Dylan-kenner Jochen Markhorst. Hij schrijft al regelmatig verhalen voor het blog van Tom Willems. Een kleine 20 euro, 150 pagina's en 31 Dylansongs. Iets om naar uit te kijken!

Een mooi boek, zo onder de rode lucht.

Joost Zwagerman

Waarom zou ik op een Dylan-blog moeten schrijven over Joost Zwagerman? De twee hebben weinig met elkaar gemeen. Feitelijk niks. Dylan is een soort Artist in Residence – een uitvoerend artiest, die op het podium zijn boodschap verteld. Niet zozeer zijn eigen boodschap, want daarvoor staat Dylan de laatste jaren teveel in de schaduw. Letterlijk.

Nee, bij Dylan draait het om de boodschap die de wereld in moet worden geslingerd. En daarvoor maakt hij gebruik van het fysieke podium. Daar preekt hij, dat is zijn kansel. Zijn kronieken, zijn schilderijen, zijn schetsjes, het zijn Toon Hermans-achtige 'versjes' bij het grotere verhaal.

Zwagerman was een publicist, hij schreef romans, gedichten, columns, recensies, gaf gastcolleges over kunst. De Zwaag werd een media-persoonlijkheid. Waar Dylan zichzelf uit de media begint te begeleiden, werd De Zwaag meer en meer onderdeel van die media.

Beide mannen hebben de pen als wapen, het woord als verdedigingsmechaniek. Maar daarmee is ook alles gezegd. Waarom ik dan toch iets plaats over Zwagerman? Omdat er misschien een lied zit in het leven van de Haarlemmer. Een North Country Blues, misschien. Zoiets, denk ik.

Maar het is ook, omdat ik het nog niet kan hebben dat een publicist als Zwagerman zichzelf van het leven benam. Via deze weg een soort publieke rouwverwerking van het verlies van een publiek figuur. Zoiets als dit, dus.

Omdat ik van Dylan heb geleerd, dat voor elke publieke gebeurtenis woorden te vinden zijn.

Kaj #2

Zaterdag schreef ik over Kaj, het christelijke boekenweekgeschenk uit 1998. Ik schreef al over het citeren van Dylan. Maar nu ik het geschenk uit heb, ben ik nog een Dylan-citaat tegengekomen. En opnieuw uit Oh Sister. Ik citeer graag het betreffende gedeelte uit Kaj:

''Het was na ons derde optreden in het Tivoli-theater in Utrecht,' begint Kaj. Hij hapert. 'We hadden in het voorprogramma gezeten van een Midnight Oil-achige band uit Australië. De eerste twee nummers waren moeizaam gegaan. We waren begonnen met onze grungy Springsteen-cover, Adam Raised A Cain, maar mijn stem had de hoge uithalen net niet gehaald. Ik had gefluit gehoord vanachter uit de donkere zaal. Daarna had ik op eigen houtje een nummer van Dylan ingezet en de rest van de band moest wel volgen. Bij de woorden When I come to lie in your arms, don't treat me like a stranger had ik Tamara's blik gevangen. Gepijnigd. Ze haatte dit nummer en ik wist waarom.''

Meer citeer ik niet. Benieuwd naar de reden van Tamara's haat? Tjah, lees het boekje maar.

Live 1961 – 2000; 39 years of live performances

Door een aantal opeenvolgende gebeurtenissen, kreeg ik de cd Live 1961-2000 in mijn handen geduwd. Een Dylan-cd met als ondertitel: 'Thirty-nine years of live performances'. Het album werd anderhalf decennium uitgegeven in Japan, alsof dat zo'n groot Dylan-minnend land is. Enfin, het ís uitgegeven en het ís uitgebracht in Japan. Daar moeten we het mee doen.

De cd is een hebbedingetje dus, uitgebracht door SME Records. Alleen op de Japanse markt. Het leuke aan zo'n aparte uitgave is dat de liner notes in de eigen landstaal zijn geschreven. Mijn Japans is niet zo heel goed, dus ik moet maar gewoon doen met de gekozen nummers op de cd. Geen slechte beperking.

Live 1961-2000 is een leuk samengestelde cd. Allemaal live-opnames, vanzelfsprekend. Live-opnames van leuke nummers, die tot aan het verschijnen van deze cd onbekend of ondergeschoven waren. Een aantal van die onbekende live-opnames op deze cd is inmiddels door de geschiedenis ingehaald.

Neem bijvoorbeeld I Don't Believe You. Opgenomen in de Free Trade Hall, Manchester, in 1966. Inderdaad, het beruchte “Judas!”-concert. Tegenwoordig is dit nummer gewoon regulier te beluisteren op The Bootleg Series 4: Live 1966.

Of luister naar It Ain't Me Babe, door de Japanners geplukt uit de film Renaldo & Clara. Deze versie is ook gewoon te vinden op The Bootleg Series 5: Live 1975, het muziekverslag van The Rolling Thunder Revue.

Andere nummers waren al eerder op cd gezet, zoals Slow Train op Dylan & The Dead en Dignity van MTV Unplugged. Leuk is de live-opname van Country Pie (live in Portsmouth, 2000) en Born In Time (opgenomen in 1998 in New Jersey).

Maar waar het mij persoonlijk vooral om te doen is, is de opening. In 2001 schreef ND-journalist Herman Veenhof het volgende over Live 1961-2000:

'”Hoe bedoel je: gelukkig?”, schraapte Dylan vorig jaar [in 2000 dus] nog tegen een journalist van het liberale boegbeeld van de popmuziek, Rolling Stone, toen die hem vroeg of hij, eh...., gelukkig was. “Gelukkig? Dat is een woord voor yuppen. Het gaat niet om geluk of ongeluk, maar om gezegend zijn of niet. Zoals de Bijbel zegt: Welzalig de man die niet wandelt in de raad der goddelozen.” Dylan citeert daar de King James Version van Psalm 1:1 [Blessed is the man that walketh not in the counsel of the ungodly, nor standeth in the way of sinners, nor sitteth in the seat of the scornful.]

Diezelfde toon ademt de gospel blues, de afkeer tegen de troep die de wereld herbergt en de hoop (geen zekerheid meer) dat de hemel beter is. Niet voor niets opent een gloednieuwe cd met 'live'-uitvoeringen met 'Somebody Touched Me' ('must have been the hand of the Lord'), een up tempo religieuze song die in elke kerk zo gezongen kan worden.

Het nummer wordt gevolgd door Wade in the Water, bijna veertig jaar terug opgenomen. Dylans stem is daar al net zo'n krakerig oud mannetjesgeluid en de boodschap, over Gods kinderen die voortstrompelen door het vuile water in de Jordaan, weinig hoopgevend voor de jonge zanger. 'Het leven van Bob Dylan' lijkt een cirkelgang.'

Tot zover Herman Veenhof, in wiens woorden ik mij kan vinden en waar ik het dus ook bij wil laten. Voor deze zondag.  

Kaj

Ik ben bezig in de novelle Kaj van journalist Ronald Westerbeek. 'Kaj' is het christelijke Boekenweekgeschenk van 1998. Uit heb ik het nog niet, maar dat zal niet lang meer duren. Dit soort geschenken kosten je een dagdeel om te lezen.

Ik zou Kaj voor dit blog onopgemerkt laten, ware het niet dat Westerbeek in dit boek Dylan heeft geciteerd. Zoals het motto van het tweede hoofdstuk, waarin een zin van Oh Sister staat: “When I come to lie in your arms you should not treat me like a stranger.”

De hoofdpersoon in dit boek vertelt over zijn eerste bandje, waarbij muziek wordt gespeeld van de drummer, van Lou Reed en van Bob Dylan. Ik citeer:

''Hoe noemen we de band eigenlijk?' vroeg Elissa.

'Desolation Row,' zei ik. 'Naar een nummer van Dylan.'

'Dat is goed,' zei Koen en daarna was er geen discussie meer mogelijk.

'Waarom “desolation”?' probeerde Erik nog.

'Nooit waren er op aarde zo veel mensen. Nooit waren we zo eenzaam.''

Daar kunnen we het mee doen.

Tournee

Over vier weken begint Bob Dylan aan de nieuwe tourleg. In bijna twee maanden tijd reist de maestro het Europese continent over. Tijdens deze tournee treedt Dylan vier keer op in Nederland: maandag 2 november in het Muziekgebouw in Eindhoven en donderdag 5, vrijdag 6 en zaterdag 7 november in Carré, Amsterdam.

Zelf ga ik de laatste avond, 7 november. Reken maar dat ik er zin in heb. Maar het duurt nog vier weken voordat de tournee begint. En dan nog eens een maand voordat Dylan in onze hoofdstad landt.

Wachten, wachten, wachten.

Onder Invloed

Matthijs van der Ven is een muziekliefhebber. Dat kan niet anders. Hij onderhoudt namelijk de website Onder Invloed. Op deze site spelen Nederlandse muzikanten een nummer van hun grote voorbeeld. Het loont de moeite om eens op dit blog rond te sneupen.

Behalve een website, heeft Van der Ven ook een boek geschreven met dezelfde titel. Het is mij nog niet gelukt om het boek te lezen. Niet in zijn geheel, althans. Bij het doorbladeren van Onder Invloed ben ik al wel de naam van Dylan een aantal keer tegengekomen.

Met de belangrijkste notering in het afsluitende 'Over Onder Invloed': “Het idee voor dit project ontstond in de zomer van 2007, door het lezen van Bob Dylans autobiografie Chronicles tijdens het Sziget-festival in Boedapest. Dylan schrijft over de muzikanten die een voorbeeld voor hem zijn geweest, onder meer in zijn jongere jaren. Al lezende, bedacht ik een concept waarbij ik de invloeden van muzikanten kon combineren met mijn kersverse fascinatie voor video.”

Hier moet ik het maar bij laten. Want er is immers niets wat nog gezegd moet worden.