Sint Augustinus

De heilige Augustinus geldt als de kerkvader van zowel de katholieken als de gereformeerden. Hij werd geboren op 13 november 354 – en stierf in Hippo, 28 augustus 430. In die laatste plaats was Augustinus bisschop. Ondanks zijn christelijke opvoeding, die hij vooral van zijn moeder Monica genoot, keerde hij zich af van de kerk. Dertien jaar lang woonde Augustinus ongehuwd samen met een vrouw, waarbij hij zelfs een zoon kreeg, Adeodatus ("gegeven door God").

In Milaan bekeerde Augustinus zich. Een letterlijke omkering, terug naar het geloof dat hij van zijn ouders had meegekregen. De bekering volgde na een preek van bisschop Ambrosius. In een geloofscrisis sprak hij tot God, terwijl hij onder een vijgenboom lag. Terwijl hij zo aan het bidden was, hoorde hij een kinderstem zeggen: “Tolle, lege! Tolle lege!” (Neem en lees). Het was een Goddelijk bevel om de Bijbel te lezen; het eerste dat Augustinus las, waar zijn ogen op vielen, was een tekst uit Romeinen 13: 'Niet in brasserij en dronkenschap, niet in slaapkamers en oneerbaarheden, niet in twist en na-ijver, maar trekt de Heer Jezus Christus aan en vertroetelt niet het vlees in begeerlijkheid.'

Aldus geschiedde. Augustinus trok Jezus aan en werd een begenadigd theoloog en bisschop in het Noord-Afrikaanse Hippo. Nog steeds wordt zijn werk gelezen, voornamelijk zijn Belijdenissen. Hierin is de kerkvader open over zijn eigen leven. Het is niet verwonderlijk dat zijn sterfdatum, 28 augustus, zijn Rooms-Katholieke feestdag is. Ook is Augustinus beschermheilige van onder andere brouwers, drukkers, theologen en een aantal steden en bisdommen.

Het is deze Augustinus over wie Bob Dylan in 1967 (of misschien eerder) droomt. Het is de periode dat Dylan revalideert van een mysterieus motorongeluk. Het enige dat we van dit ongeluk weten, is dat het heeft plaatsgevonden en wel op 29 juli 1966. In zijn autobiografie Chronicles, Vol. 1 is Dylan zelf er weinig openhartig over: “I had been in a motorcycle accident and I'd been hurt, but I recoverd. Truth was that I wanted to get out of the rat race. Having childeren changed my life and segregated me from just about everybody and everything that was going on. Outside of my family, nothing held any real interes for me and I was seeing everything through different glasses.”

Een lange periode als huisvader breekt aan. Dylan komt nauwelijks meer buiten, maar leeft met zijn vrouw Sara en kinderen in huis. Het is ook de tijd dat hij veel uit de Bijbel leest, het Boek ligt op een lessenaar waar hij regelmatig even naar toe loopt. De Bijbel, waarvan hij het eerste gedeelte al behoorlijk kent. Dylan heeft in Hibbing, Minnesota, zijn bar mitzwa beleefd. De taal en de boodschap zoals Dylan die leest in zijn King James Version van de Bijbel zijn hoorbaar op het nieuwe album, John Wesley Harding.

John Wesley Harding. Een verwijzing naar een outlaw uit vroeger dagen, een soort Robin Hood. Dylan maakt een tikfoutje, want die outlaw heet John Wesley Hardin, zonder een 'g' op het eind. Maar een kniesoor die daar over struikelt, nietwaar? Religieuze tongen beweren ook nog dat met de initialen van dit album een verwijzing kan worden gemaakt naar de God uit Dylans jeugd: JHWH, Jahweh, Ik-ben.

I Dreamed I Saw St. Augustine is één van die nummers op dit nieuwe album. Een droom, weliswaar. Maar zeggen dromen ook niet iets over ons leven? Volgens de officiële tekst van dit lied sluit 'St. Augustine' af met deze twee zinnen: “I put my fingers against the glass and bowed my head and I cried.”

Ook het indrukwekkende boek 'Lyrics', onder redactie van Christopher Ricks, zegt dat deze woorden de afsluiter zijn van dit mooie lied. Ricks en consorten hebben alle Dylan-teksten op papier gezet zoals Dylan ze zingt op officiële uitgaven. En dus niet de teksten zoals ze ooit geschreven zijn. Dat levert leuke nuances op. Maar bij 'St. Augustine' is geen tekstuele verandering doorgevoerd.

En dat is opmerkelijk. Want volgens mij zijn de laatste woord van dit lied niet 'bowed my head and I cried', maar: 'bowed my head and pray'. Ik buig mijn hoofd en bid. Er is geen mooier einde dan je hoofd te buigen en te bidden. Geen mooier einde voor een lied dan het woord 'bid'.