Kronieken #10: Namen

In de analyses die volgden op het 'Grote Nobelprijs-nieuws', werd terecht gewezen op de naam van Bob Dylan. Want Dylan werd in 1941 niet geboren als Robert (Allen) Dylan. Zijn vader Abram 'Abe' Zimmerman gaf in de dagen na 24 mei 1941 aan de ambtenaar van de burgerlijke stand in Duluth de geboorte aan, van Robert Allen Zimmerman. Het oudste kind in het gezin van Abram Zimmerman en Beatrice 'Beatty' Zimmerman-Stone.

Bob's grootouders via zijn vader, Zigman en Anna Zimmerman, emigreerden in 1905, na de pogroms, uit Odessa (Oekraïne) naar de Verenigde Staten. Zijn grootouders via moeders zijde, Ben en Florence Stone, waren Litouwse Joden, die in 1902 in de VS kwamen wonen. De familie van oma Stone, de familie Kirghiz, komt oorspronkelijk uit de provincie Kars in het noordoosten van Turkije.

De familie Zimmerman, waar ook zoon en broertje David deel van uit maakte, was onderdeel van een kleine maar gesloten en redelijk orthodoxe Joodse gemeenschap. In de synagoge werd Robert Allen na acht dagen besneden met de naam Shabtai Zisl ben Avraham. Het is wel interessant om op onderzoek uit te gaan wat deze Hebreeuwse naam precies betekent.

'Ben Avraham' betekent 'zoon van Abraham', wat Robert Allen in dubbele zin is. Zijn biologische vader heette Abram. Maar de stamvader der joden heet ook Abraham. De naam 'Shabtai', zo lees ik op Kunst En Cultuur, is afgeleid van 'Sjabbat'. De naam Shabtai verschijnt in de Bijbel als een Leviet gedurende de tijd van Ezra (Ezra 10:15). Sjabbat, sabbat, rustdag. Als er iets is wat bij Dylan ontbreekt, is het een rustdag. De man is al een kwart eeuw voortdurend on tour. Zisl, ook wel gespeld als 'Zissel', betekent 'zoet' in het Jiddisch. En het is een meisjesnaam. Met meisjes en vrouwen heeft Dylan een haat-liefde-verhouding, zal ik maar zeggen.

Rust zoet zoon van Abraham – dat zou de Nederlandse vertaling kunnen zijn van Shabtai Zisl ben Avraham. Waarvan akte. Ik weet niet of en op welke manier Dylan zich met deze Hebreeuwse naam zich identificeert. In ieder geval is zijn Amerikaanse naam altijd een punt van heikel geweest. Of zoals hij zelf wel heeft gezegd: “You're born, you know, the wrong names, wrong parents. I mean, that happens. You call yourself what you want to call yourself. This is the land of the free.”

Toen Dylan begin jaren zestig naar New York vertrok en zich vestigde in Greenwich Village, was het een goede gelegenheid om te experimenteren met nieuwe namen. Zo maakte hij muziek onder de naam Elston Gunnn (let op de drie 'n'-en aan het einde!) en Blind Boy Grunt. Maar de naam 'Bob Dylan' kwam steeds vaker voor. De voornaam is een vervoeging van 'Robert', op zich niet heel veel spannends. De achternaam, in die beginjaren nog echt een pseudoniem, is veel interessanter.

Deze naam is deels een eerbetoon aan de Welshe dichter Dylan Thomas. Het verhaal over deze schuilnaam schrijft Dylan in het eerste deel van zijn autobiografie, Chronicles, Vol. 1. In die dagen was er een saxofonist met de naam Robert Allyn actief. Een naam die vrijwel overeenkomt met Dylan’s voornamen, Robert Allen. Die Griekse y vond de jonge Bob een stevige letter, mooi genoeg om over te nemen. Maar ‘Robert Allyn’ was als naam al bezet – reden dus om te buurten bij andere namen.

Eén van die andere namen was die van Dylan Thomas. Een mooie subtiele woordspeling tussen ‘Allyn’, ‘Dylan’ en ‘Robert Allen’. Een nieuwe naam was geboren. En zo toog Robert Allen Zimmerman in augustus 1962 met manager Albert Grossman naar een rechtbank in Minnesota om de naam ‘Robert Allen Zimmerman’ te vervangen door ‘Robert (Bob) Dylan’.

Waag het dus niet om te zeggen dat Dylan's officiële naam dus Zimmerman is. Zijn naam is officieel gewijzigd. Maar er is nóg een bewijs voor deze formele naamswijziging: de kinderen van Dylan. Twee van hen zijn bekende artiesten. Uit het huwelijk met Sara Dylan-Lownds werden Jesse en Jakob geboren, de oudste en de jongste uit deze echtverbintenis. Jesse (een verbastering van Isaï, vader van de legendarische koning David) is filmregisseur, Jakob (de Bijbelse womanizer pur sang) is muzikant.

Jakob heeft een redelijk succesvolle carrière opgebouwd, met zowel zijn band The Wallflowers als solo-artiest. Zijn tot nu enige Nederlandse concert vond vandaag precies acht jaar geleden plaats. In de Oude Zaal van de Melkweg, Amsterdam. Donderdag 16 oktober 2008 – ik was er bij, samen met Gemme. Het was de eerste verjaardag van een oomzegger van me. En mijn eerste autorijtocht in een grote stad als Amsterdam.

Acht jaar geleden dus. Waar blijft de tijd? Je zou wensen dat je altijd zoet zou kunnen rusten van al het gewerk.