Gisteravond was in de
Kanselarij in Leeuwarden de lezing 'Spraakmakende Boeken – Bob
Dylan. Liedteksten'. Die toevoeging 'Liedteksten' zette me op het
verkeerde been. Ik vreesde dat de vertalingen van Bindervoet en
Henkes ter tafel zouden komen. Dat bleek gelukkig niet het geval.
Prof. dr. Gillis Dorleijn, die de lezing verzorgde, had weliswaar een
deel uit het oeuvre mee, maar citeerde alleen de Amerikaanse teksten.
Voorafgaand nog wat
algehele opmerkingen. De organisatie verliep niet helemaal
vlekkeloos. De locatie was verplaatst van de bibliotheek naar de
Kanselarij, wat op zich best te verklaren is. Momenteel is de bieb
een pop up-filliaal, nu in de Blokhuispoort de nieuwe definitieve
bibliotheek gevestigd wordt. Dat is nog niet helemaal klaar, dus tot
die tijd vliegen we nog uit.
De zaal zou klaar zijn –
maar dat betrof alleen de opstelling van de tafels en stoelen. Lampen
ontbraken in de bovenste zaal van de Kanselarij, dus te elfder ure
moesten nog lampen van her en der worden geronseld. Het zijn wat van
die opstartproblemen, omdat het allemaal net even wat anders gaat dan
te doen gebruikelijk.
Het is de organisatie
vergeven.
Wat voor mensen kwamen af
op deze lezing van de Volksuniversiteit Fryslân? We zaten met zo'n
kleine dertig man in de zaal. Veel vijftig-plussers. Mensen die alle
lezingen over de Spraakmakende Boeken bijwoonden, en dus ook op deze
manier met de literatuur van Dylan in aanraking komen. Mensen die
speciaal voor de Dylan-lezing kwamen. En een hipster-blogger van
Mienskip, een cultureel online tijdschrift.
Sommige aanwezigen waren
goed voorbereid. Dat wil zeggen dat ze hun 'fanschap' wilden
etaleren. Zo had een deelnemer aan de avond zijn Dylan-cd's
meegenomen: een cd-boxje met twee afzonderlijke albums, waaronder
Another Side Of Bob Dylan. Een andere aanwezige had uit de
bibliotheek de vertalingen van Bindervoet en Henkes meegenomen.
En de Mnskp-hipster,
filmrecensent van beroep maar gast-lezingenbezoeker van dienst,
veerde op toen het ging over Mr. Tambourine Man. Een tekst waarbij de
tamboerijnen-man een begeleider is bij een drugstrip, een dealer van
het materiaal. Zoals de Sugar Man van Rodriguez. En net zoals dat
'beneath the diomand sky' uit dit lied verwijst naar Lucy In The Sky
With Diamonds van The Beatles.
Tot zover de facilitaire
zaken. Nu de inhoud. De professor doctor was goed voorbereid. Voor
alle aanwezigen had hij een stencil gemaakt, met daarop een handvol
teksten. In het Amerikaans. Niet direct het bekende werk, maar
nummers als Chimes Of Freedom, A Hard Rain's a-Gonna Fall, One Too
Many Mornings en Song To Woody. “Het zijn allemaal onbekende
nummers,” was de klacht die ik hoorde, van een aanwezige richting
een andere aanwezige.
Je kunt niet alles
hebben. Daar komt bij, dat voor veel mensen zo'n lezing een eerste
kennismaking is met het omvangrijke werk van de Nobelprijswinnaar
voor de Literatuur. Dus wie ben ik om te zeggen dat het onbekende
teksten zijn, hoewel alle gekozen teksten uit de jaren zestig kwamen?
Dorleijn wist waar hij
over sprak. In ieder geval in literair-poëtische zin. Niet alle
teksten kwamen ter sprake. Ook niet elke besproken tekst werd even
diepgaand gefileerd. Zo liet de onderwijzer zien dat Chimes Of
Freedom een lied is met synesthesie, waarbij verschillende
zintuiglijke waarnemingen door elkaar worden gebruikt. In dit lied
wordt geen utopie voorgesteld, maar een visie, een tijdelijke
mystieke ervaring, dat gelijk gekoppeld wordt aan mensen die aan de
zelfkant van de maatschappij staan.
In alle teksten van Dylan
komt de idealist naar voren (en Dylan zou die idealist best zelf
kunnen zijn), die zichzelf gelijkertijd relativeert. En daarvoor
grijpt de dichter terug op andermans werk, zoals Eddie Freeman, Woody
Guthrie, de mythologie, de Franse dichters van de negentiende eeuw –
het bekende jatwerk, wat we eufemistisch 'inspiratie' noemen.
Ergo. Het was een avond
waar ik me uitstekend heb vermaakt. Het ging ergens over, ik hoorde
nieuwe dingen, het heeft me ten positieve verrast.
