Plagiaat

Bob Dylan leverde anderhalve week zijn Nobel Lecture in, op de valreep om het bijbehorende bedrag bij de Nobelprijs voor de Literatuur te ontvangen. Eén van de eisen om de 820.000 euro te ontvangen, is het maken van deze toespraak. Dylan leverde de toespraak zowel in audio als tekst in. “De toespraak is buitengewoon,” oordeelde Academie-secretaris Sara Danius, aldus de Academie in het bericht van Tweede Pinksterdag. Maar volgens Andrea Pitzer van de website Slate.com heeft Dylan delen van zijn verhaal zonder bronvermelding overgenomen.

De ‘Moby-Dick-teksten’ zijn afkomstig van de website SparkNotes, waar gratis analyses van onder meer poëzie en filosofie kunnen worden gedownload. Pitzer legde de teksten van Dylan over Moby-Dick naast de uitleg op de website en zag dat van de 78 regels die Dylan wijdt aan het boek, er meer dan twintig veel gelijkenis vertonen met de tekst op SparkNotes.

Dylan en plagiaat, het is een eindeloos thema. In 2001 zouden volgens critici zinnen uit het album “Love and Theft” zijn overgenomen uit de Engelse vertaling van het Japanse boek Confessions of a Yakuza, dat hetzelfde jaar werd gepubliceerd. Veel teksten op het album Modern Times (2006) zouden bovendien ontleend zijn aan werk van de negentiende-eeuwse dichter Henry Timrod.

Etienne Verschuren schrijft in NRC Handelsblad deze conclusie: “Toch is het op zijn minst vreemd te noemen dat de teksten die Dylan uitsprak over een van zijn grote inspiratiebronnen meer gelijkenis vertonen met een analyse over het boek, dan met de klassieker zelf. Wellicht haalde Dylan - die de Nobellezing voor 10 juni moest hebben gegeven om het prijzengeld van ruim 800.000 euro te kunnen innen - in alle haast wat naslagwerken door elkaar.”

Dylan doet met zijn vermeende plagiaat iets wat hij geleerd heeft uit de folk-wereld: het is een reguliere gang van zaken dat er leentje-buur wordt gepleegd. Teksten en melodieën worden van elkaar geleend, zonder dat de bron wordt weergegeven. Een traditional wordt zodoende met gemak toegeschreven aan een hedendaagse singer-songwriter, terwijl het lied al eeuwen kan bestaan, bijvoorbeeld vanuit de slavernij.

In 2012 gaf Dylan een interview aan Rolling Stone, waar onderstaand gedeelte in voorkomt:

Before we end the conversation, I want to ask about the controversy over your quotations in your songs from the works of other writers, such as Japanese author Junichi Saga's "Confessions of a Yakuza," and the Civil War poetry of Henry Timrod. Some critics say that you didn 't cite your sources clearly. Yet in folk and jazz, quotation is a rich and enriching tradition. What's your response to those kinds of charges?

Oh, yeah, in folk and jazz, quotation is a rich and enriching tradition. That certainly is true. It's true for everybody, but me. I mean, everyone else can do it but not me. There are different rules for me. And as far as Henry Timrod is concerned, have you even heard of him? Who's been reading him lately? And who's pushed him to the forefront? Who's been making you read him? And ask his descendants what they think of the hoopla. And if you think it's so easy to quote him and it can help your work, do it yourself and see how far you can get. Wussies and pussies complain about that stuff. It's an old thing – it's part of the tradition. It goes way back. These are the same people that tried to pin the name Judas on me. Judas, the most hated name in human history! If you think you've been called a bad name, try to work your way out from under that. Yeah, and for what? For playing an electric guitar? As if that is in some kind of way equitable to betraying our Lord and delivering him up to be crucified. All those evil motherfuckers can rot in hell.

Seriously?
I'm working within my art form. It's that simple. I work within the rules and limitations of it. There are authoritarian figures that can explain that kind of art form better to you than I can. It's called songwriting. It has to do with melody and rhythm, and then after that, anything goes. You make everything yours. We all do it.

When those lines make their way into a song, you're conscious of it happening?
Well, not really. But even if you are, you let it go. I'm not going to limit what I can say. I have to be true to the song. It's a particular art form that has its own rules. It's a different type of thing. All my stuff comes out of the folk tradition – it's not necessarily akin to the pop world.

Plagiaat. Ik denk er het mijne over.