dinsdag 26 december 2017

Gebroken lans

Deze Tweede Kerstdag is een uitgelezen moment om een lans te breken voor Christmas In The Heart. Dit album verscheen in 2009 en is het enige Kerstalbum van Dylan. De plaat heeft een wat merkwaardige reputatie, mede door het clowneske Must be Santa.
Die genoemde twijfelachtige eer is wel behoorlijk overtrokken. Want er is meer te zeggen dan alleen dit vrolijke deuntje. Laten we dan beginnen met wat randzaken. De producer van dienst is Jack Frost – niemand minder dan Bob Dylan zelf. Jack Frost is the personification of frost, ice, snow, sleet, winter, and freezing cold. He is a variant of Old Man Winter who is held responsible for frosty weather, nipping the nose and toes in such weather, coloring the foliage in autumn, and leaving fern-like patterns on cold windows in winter.
De literaire kronieken over deze winterse figuur beginnen eind negentiende eeuw. Al sinds jaar en dag gebruikt Dylan dit pseudoniem om zijn eigen materiaal te produceren. Jack Frost en Kerst is een goede combinatie.
Wat betreft de titel van de plaat, schrijft ND-redacteur Herman Veenhof het volgende: “Christmas In The Heart lijkt te refereren aan een zin van Charles Dickens, uit 'A Christmas Carol'. Daar krijgt Ebenezer Scrooge van de Spirit of Christmas Future zijn eigen grafsteen te zien. De oude vrek schrikt en zegt: 'I will honor Christmas in my heart en try to keep it all year.' Dylan haalt het persoonlijk voornaamwoord uit zijn albumtitel weg. Een veeg teken?”
De opbrengsten van het kerstalbum gaat naar goede doelen, ND-recensent Herman Veenhof kon ze alle drie noemen in zijn bespreking van 12 oktober 2009. “Crisis UK – een daklozen-project in Engeland, het Wereldvoedselprogramma van de VN en 'Feeding America'. De bedoeling is dat tijdens de kerstdagen vier miljoen maaltijden worden verstrekt aan anderhalf miljoen mensen en gezinnen.”
In een persverklaring liet Dylan weten: “Het is een tragedie dat in dit land alleen al meer dan 35 miljoen mensen, van wie 12 miljoen kinderen, hongerig naar bed gaan en wakker worden zonder te weten waar de volgende maaltijd vandaan komt. Ik hoop dat onze hulp mensen in nood te eten kan geven tijdens de kerstdagen.”
Dit is een ware stijloefening, aldus Jean-Michel Guesdon en Philippe Margotin. Hoewel Christmas In The Heart geen enkele eigen compositie bevat, wordt het wel besproken in 'Bob Dylan Compleet – Het verhaal van de 492 songs'. Het duo schrijft onder meer: “'Deze liedjes zijn een deel van mijn leven, net als folksongs[,' zegt Dylan tegen journalist Bill Flanagan]. Je moet ze ook op de traditionele manier spelen.' [...]
De sfeer is over het geheel genomen hetzelfde en verwijst naar Dylans jeugd in Minnesota, met 'veel sneeuw, geklingel van klokken, mensen die zingend langs de deuren gaan, sleeën op straat en uitvoeringen van het kerstspel.'
Met Christmas In The Heart brengt Dylan een dubbel eerbetoon: aan de kersttraditie (hoewel hij opgroeide in een Joods gezin, dat geen kerst vierde) en aan de Amerikaanse popmuziek. De meeste liedjes op het album waren al opgenomen door beroemde crooners.”
Hetzelfde zegt ook de Vlaming Patrick Roefflaer in zijn uitstekende boek Bob Dylan In De Studio. De schrijver noteert onder meer dat Dylan de kerstsongs serieus nam. “Hij beklemtoonde dat hij de songs wou eren,' verklaart Randy Crenshaw, 'er geen lolletje van maken of het project ironisch of sarcastisch benaderen. Hij wou echt een traditionele kerstplaat!'”
Christmas In The Heart is het laatste album dat Roefflaer bespreekt in zijn boek. Dat is om een vrij praktische reden: het was op dat moment ook het laatste album van Dylan. De Belg doet bij dit album twee belangrijke interpretaties. De eerste is dat Dylan opnieuw geslaagd is om zich met een kerstplaat van zijn fans te distantiëren. Die analyse klopt volledig. Met die andere uiteenzetting ben ik het niet eens.
Dylan sluit “Christmas” af met het woord 'Amen', volgens Roefflaer zou dit een vage hint kunnen zijn dat de carrière van de zanger rond is. Gelukkig is dat niet het geval.
Het 'Amen' is te horen in afsluiter 'O' Little Town Of Bethlehem'. De al eerder genoemde Guesdon en Margotin citeren de maestro zelf. “Met zijn vertolking van dit lied verrast hij opnieuw: hij laat weinig twijfel bestaan over zijn persoonlijke overtuiging. Toen Bill Flanagan in oktober 2009 opmerkte: 'Je zingt dat lied als iemand die echt gelooft,' antwoordde Dylan: 'Nou, ik geloof het ook echt.'"
Wat mij betreft is de lans hiermee gebroken.

2 opmerkingen:

  1. Hoi Frits,
    Bedankt voor het compliment.
    Wat het 'Amen' betreft en mijn interpretatie dat Dylan het zag als het einde van zijn carrière als opname-artiest, heeft de geschiedenis aangetoond dat ik fout zat - gelukkig maar. Op dat moment had ik echt het gevoel dat het voor Dylan 'op' was. Hij was als het ware gekomen aan het einde van zijn latijn. ;-)
    Hij had herhaaldelijk aangegeven dat het voor hem niet meer hoefde en dat platen maken hem steeds moeilijker viel/valt.
    Ter mijner verdediging: na Christmas in the Heart heeft het drie jaar geduurd voor zijn laatste elpee met zelfgeschreven songs verscheen: Tempest. Sinds dan staat de bgron weer droog en heeft hij maar liefst vijf schijven uitgebracht met nummers uit The Great American Songbook. In zekere zin was die Kerstelpee hierop een voorbereiding.
    We blijven hopen op nieuw eigen werk, maar ik ben niet erg optimistisch op dat gebied.

    groet

    Patrick

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hoi Patrick, je hebt gelijk, je verdediging is niet zomaar uit de lucht gegrepen. Ik ben blij dat na het 'Amen' nieuw materiaal is verschenen!
    En het lijkt er inderdaad op dat de bron van Dylan's creativiteit droog lijkt te staan. Maar ook dát hebben we al meerdere keren gezien, en telkens kwam hij sterker terug.
    Laten we blijven hopen op nieuw eigen werk, Patrick!

    BeantwoordenVerwijderen