Elektrisch

Zestig jaar geleden hield dominee Martin Luther King zijn beroemde I Have A Dream-speech. In deze toespraak hield hij zijn publiek voor dat er verandering gáát komen in het 'seperate but equal'-beleid van de Verenigde Staten van zijn tijd.

De rede van ruim hield King voor het Lincoln Memorial in Washington D.C. en was tijdens de mars naar Washington. Gedurende die mars werd ook muziek gemaakt. Bob Dylan was één van de muzikanten die acte de présence gaf.

Ongetwijfeld is het toeval dat Dylan precies een jaar later zijn Briste vrienden van The Beatles kennis liet maken met marijuana. Hij reikte dit goedje aan in het Delmonico hotel in New York.

Net zo toevallig is dat wéér een jaar later, tijdens het Newport Folk Festival in Forest Hill Tennis Stadium, Dylan met een elektrisch versterkte band ten tonele verscheen.

Al deze drie data zijn geladen met elektriciteit. Die mars - het was voor Dylan zijn doorbraak als folk- en protestzanger. The Beatles en hij hebben elkaar beïnvloed in muziek en teksten. En Dylan's derde optreden op het folkfestival, dat was een en al spanning en sensatie.

Vaste tourplek

In oktober begint Dylan aan een nieuwe Noord-Amerikaanse tournee. Het is onderdeel van zijn Rough and Rowdy Ways World Wide Tour 2021 - 2024.

Vier jaar geleden was ik met een collega van NDC Mediagroep naar een concert in Hamburg. Het was een uitwijkmogelijkheid. Tijdens die Europese zomertournee liet Dylan ons land links liggen. Hamburg was vanuit Leeuwarden goed te bereiken.

Met mijn collega had ik het vaak over Dylan. Collega ventileerde wel eens de gedachte dat Dylan misschien zou kunnen stoppen met de wereldwijde tournees. En dan een zaal als Madison Square Garden afhuren voor een jaar of twee, met meerdere avonden in de week een optreden.

Iets vergelijkbaars met wat Bruce Springsteen op Broadway deed. En had Billy Joel ook niet zoiets gedaan?

Deze gedachte is vaker bij me opgekomen, de laatste maanden. De wereldtournee die Dylan nu houdt, naar aanleiding van zijn laatste studio-album, heeft een afgeronde periode. Nog een keer de globe over, om dan enkel optredens te verzorgen op het Noord-Amerikaanse continent. Niet meer de grote plassen oversteken.

Dylan in 1 zaal lijkt me niet een optie, Dylan over 1 continent lijkt me een reële oplossing voor een 82-jarige man on the road.

Amerikaanse najaarstournee 2023

Bob Dylan heeft 17 tourdata bekend gemaakt. De zanger gaat in oktober Amerikaanse concertzalen af. Nieuwe shows worden nog toegevoegd aan het lijstje, maar dit is alvast bekend:

Zondag 1 oktober Kansas City

Maandag 2 oktober Kansas City

Woensdag 4 oktober St. Louis

Vrijdag 6 oktober Chicago

Zaterdag 7 oktober Chicago

Zondag 8 oktober Chicago

Woensdag 11 oktober Milwaukee

Donderdag 12 oktober Milwaukee

Zaterdag 14 oktober Grand Rapids

Maandag 16 oktober Indianapolis

Vrijdag 20 oktober Cincinnati

Zaterdag 21 oktober Akron

Maandag 23 oktober Erie

Dinsdag 24 oktober Rochester

Donderdag 26 oktober Toronto

Vrijdag 27 oktober Toronto

Zondag 29 oktober Montreal

Maandag 30 oktober Schenectady

Noordpolderzijl

Op internet lees ik een reisverslag, waarin het gezin onder meer Noordpolderzijl aandoet. In dit Groningse dorp gaat het gezin onder meer langs unieke getijdehaven. Het staat er niet, maar ik ben wel jaloers. Want nu ik dit lees, wil ik met terugwerkende kracht mee met deze mensen.

Als ik mee was geweest, wilde ik naar het Zielhoes wilde gaan. Dat is een café in Noordpolderzijl. Het verhaal gaat dat Dylan hier een kop koffie heeft gedronken. Ik verzin het niet. Het verhaal is her en der opgetekend.

Henk Scholte was op een goede dag in Noordpolderzijl en stapte ’t Zielhoes binnen. “Hou is t?” vroeg hij aan de waard Siert van Warner. “Rustig,” was het antwoord, “d’r zit allennig n gekke Amerikoan aan de bar kovvie te drinken.”

Waarop de blik van Scholte richting hoek van de bar ging en hij bijna een hartverzakking kreeg.

Bob Dylan.

Scholte begon vervolgens tegen de kroegbaas uit te varen: “Dat is gain gekke Amerikoan. Waist doe wel wel dat is??!! Dat is Bob Dylan!!!”

Van Warner was bepaald niet onder de indruk: “Dat kin mie hailemoal niks schelen. As hai zien koffie moar betoalt.”

Daar had ik wel graag een stap binnen gezet. In dat kleine café aan de haven.

Colter Wall

Tot vandaag had ik nog nooit van Colter Wall gehoord. Terwijl dat wel zou kunnen. Hij is 9 jaar jonger dan ik, dus ik had in zekere zin zijn geboorte meegemaakt kunnen hebben.

Nou ja, dan moet je het allemaal wat ruimer opvatten.

Maar deze Canadese singer-songwriter hoorde ik vandaag voor het eerst. Met zijn album Little Songs, dat twee maanden geleden verscheen. Country, bluegrass, banjo, americana. Het doet erg denken aan bijvoorbeeld CCC Inc. en Tim Knol. Of Mumford & Sons.

Deze twintiger heeft wel 'iets' met Bob Dylan. Op Colter's Wikipedia-site lees ik bijvoorbeeld dat hij is begonnen met liedjesschrijven, toen hij als vijftien- of zestien-jarige jongen het nummer Don't Think Twice, It's All Right van Dylan hoorde. 

Een goede aanleiding om jezelf te ontwikkelen als zingende liedjesschrijver.

PostNL

Natuurlijk hadden Bob Dylan en de mannen van The Band het niet over PostNL, daar in die kelder van Big Pink. Maar tijdens mijn eerste werkdag als pakketbezorger bij PostNL was ik wel even in die basement.

Want daar werd Nothing Was Delivered opgenomen.

Nothing was delivered

And I tell this truth to you

Not out of spite or anger

But simply because it’s true

Maar daar zat niemand op te wachten.

Corona

Drie jaar na de start van de coronamaatregelen in Nieuw-Zeeland schrapt het land de laatste restricties. Dat betekent dat in zorginstellingen vanaf morgen geen mondkapjes meer hoeven te worden gedragen en dat de isolatieperiode van zeven dagen na het oplopen van het virus ook niet meer verplicht is.

Betekent dit ook dat artiesten weer welkom zijn in dit land? In 2018 was Dylan hier voor het laatst, als ik het goed heb onthouden. Maar ja, Corona zorgt soms ook voor 'the lonely graveyard of my mind'. Hopelijk niet voor een laatste wereldtournee langs Australië en Nieuw-Zeeland.

Maar van een nieuw onderdeel van Rough and Rowdy Ways World Wide Tour weten we nog niets. Het is ook nog maar half 2023. Eerst misschien eerst wat Amerikaanse concert-hallen.

Lifelong friend

“This is shocking news. Robbie was a lifelong friend. His passing leaves a vacancy in the world.”

-- Statement from Bob Dylan on the passing of Robbie Robertson

Bron: BobDylan.com

Saved

Met de hoes van de elpee Saved is iets bijzonders aan de hand.

In eerste instantie verscheen dit tweede gospelalbum van Dylan met een hoes van Tony Wright; die maakte een redelijk expliciet schilderij over wat Saved betekent. Daar was geen twijfel over mogelijk. Gered door de hand van de Heer, het bloed van het Lam.

Bij nader inzien vond platenmaatschappij Columbia Records deze hoes toch wat te specifiek. Bij een herdruk werd daarom gekozen om de binnenhoes van Saved tot 'hoofdhoes' te promoveren. Een tekening van Dylan 'on stage'.

Deze tweede hoes is niét te vinden in de verzamelbox The Complete Album Collection Vol. One uit 2013, waar álle studio- en live-albums van Dylan te vinden zijn tot dat moment. Met uitzondering van The Bootleg Series (daar is dan weer een andere verzamelbox van) en de albums van The Traveling Wilburys. Maar wel weer met de elpee DYLAN uit 1973, die voor de gelegenheid is afgestoft en is 'geremasterd' - eindelijk.

De elpee Saved is in tweevoud te verkrijgen. Geef mij maar de eerste persing. De inhoud is hetzelfde, de verpakking net even iets overtuigender.

Robbie Robertson

Robbie Robertson is woensdag overleden. De gitarist is 80 jaar geworden en overleed na een lang ziekbed. Hadden we ook van deze Canadees, met Joodse wortels en indiaans bloed, gehoord zonder Bob Dylan

Robertson werd geboren als Jaime Royal (Robbie) Robertson, oorspronkelijk Jaime Robert Klegerman, en werd al jong lid van de begeleidingsband van Ronnie Hawkins. Die groep heette toepasselijk The Hawks, en bestond naast Robertson uit bassist Rick Danko, pianist Richard Manuel en toetsenist Garth Hudson. Later voegde zich ook drummer Levon Helm, uit de zuidelijke Amerikaanse staat Arkansas, zich bij deze formatie.

Halverwege de jaren zestig besloot Bob Dylan om naast zijn akoestische gitaar ook een elektrische gitaar te gebruiken. Voor deze 'nieuwe' muziek huurde hij muzikanten in, waaronder leden van The Hawks. Tijdens de World Tour 1966 was The Hawks de begeleidingsband van Dylan; vóór de pauze speelde de bard een akoestische set, na de pauze kwam het elektrische gedeelte.

Omdat Helm niet meer tegen het gejoel kon (Dylan werd uitgejouwd omdat hij zijn ziel verkocht zou hebben aan de commerciële muziek), werd de drummer vervangen door Mickey Jones.

Kort na deze concertreeks donderde Dylan van zijn Triumph T100, en trok zich terug uit het openbare leven. Voor The Hawks zat er weinig anders op dan ook maar iets voor hunzelf te gaan doen. De mannen huurden een huis in West Saugerties bij Woodstock in de staat New York, om daar maar muziek te gaan maken.

Daar, in die kelder van het roze geschilderde huis, werd nieuwe muziek gemaakt. Soms met teksten en muzikale bijdragen van Dylan, die ook wel eens uit huis weg wilde. Maar ook met eigen muziek, zoals The Weight, een tekst van Robertson. Het resultaat was een eigen album, Music From Big Pink, muziek uit Groot Roze, zoals het huis werd genoemd.

De rest is geschiedenis. The Band stond op eigen benen en creëerde een geheel eigen muziekstijl. Dylan ging ondertussen zijn eigen weg.

Robbie Robertson. De meningen zijn over hem verdeeld. Was het een goede tekstschrijver? Of was het iemand die zichelf belangrijker vond dan het muzikale proces? Ik weet het niet, anderen mogen daar een genuanceerd beeld over schetsen.

In de tussentijd luister ik nog maar eens naar de opnames van Dylan en The Band. Live-opnames, maar ook studio-songs. Want van zowel het podium-materiaal als de opgenomen muziek in de studio is veel terug te vinden.

Gelukkig.

Fat Man

In Nagasaki zal het vandaag een bijzondere dag zijn. Met de nodige herdenkingen. Want 9 augustus 1945 werd vanuit het vliegtuig B-29 Bockscar een bom gegooid. Niet zomaar een bom, zoals deze vaker worden ingezet tijdens een oorlog. Nee, deze keer drukte Frederick Ashworth op een knop om Fat Man te laten vallen op de Japanse stad.

Bij de aanval vielen ongeveer 40.000 doden en 25.000 gewonden. Een behoorlijk aantal, maar alsnog minder dan drie dagen eerder - toen werd de kernbom Little Boy boven Hiroshima gedropt en direct 78.000 mensen om het leven kwamen; door de na-effecten als gevolg van de ioniserende straling liep het dodental uiteindelijk op tot ongeveer 140.000 eind 1945.

Wat is een passend Dylan-nummer bij deze dagen? With God On Our Side, denk ik. En dan in de uitvoering van MTV Unplugged, omdat de akoestische versies van Dylan altijd net iets mooier is dan het elektrische gebeuren.

But now we got weapons

Of the chemical dust

If fire them we’re forced to

Then fire them we must

One push of the button

And a shot the world wide

And you never ask questions

When God’s on your side

We stellen geen vragen meer, als God aan onze kant staat. We stellen geen vragen meer, als we zien wat de gevolgen zijn van zo'n atoombom. De vernietigende kracht van nucleaire krachten. Die je ook op deze manier kunt inzetten.

Mississippi

In De Volkskrant van dinsdag staat een groot verhaal over de schoonheid van de Mississippi Delta bij nacht. Of nou ja, een verhaal? Het zijn vooral foto's van het moerasgebied in het noordwesten van de Amerikaanse staat Mississippi.

Auteur is Thomas Rueb. De twee pagina's met foto's en een stukje tekst staat op de middenpagina van de vroegere katholieke krant.

Door dit artikel ben ik weer even in Ahoy, die avond dat Bob Dylan met Mark Knopfler naar de Maasstad trok. De voormalige Dire Straits-frontman speelde voor de pauze, Dylan kwam na de onderbreking ten tonele. Dylan blafte Knopfler van het podium af.

Enfin.

Die avond speelde de maestro onder meer zijn eigen nummer Mississippi. Een lied dat afkomstig is van zijn album "Love And Theft" uit 2001. Het album verscheen dezelfde dag dat moslimterroristen onder meer met gekaapte vliegtuigen zich boorden in de twee torens van het WTC in New York.

Only one thing I did wrong

Stayed in Mississippi a day too long

Dat is wat Dylan zegt over Mississippi. Een dag te lang in Mississippi. Dat zal Thomas Rueb misschien herkennen. Of misschien ook wel niet. Het is in ieder geval een goede gelegenheid om de opname van 20 oktober 2011 weer te beluisteren.

Hiroshima

Misschien ligt het aan de generatie, maar laat de plaatsnaam Hiroshima vallen, en sommigen vallen je huilend om de hals. Anderen hebben geen idee waar je het over hebt.

Deze Japanse stad was de eeste plek waar een atoombom werd gedropt. Enola Gay heette deze Amerikaanse B-29 Superfortress-bommenwerper die 6 augustus 1945, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, met de naam Little Boy, werd losgelolaten. Hierdoor kwamen 78.000 mensen direct om. Door de na-effecten als gevolg van de ioniserende straling liep het dodental uiteindelijk op tot ongeveer 140.000 eind 1945.

Drie dagen later werd op de andere Japanse stad Nagasaki óók een atoombom afgevuurd. Toen ging het om de B-29 Bockscar met de plutoniumbom Fat Man; voor onze toenmalige kolonie Nederlands-Indië was deze bom het einde van het begin. Niet heel veel later riep Soekarno de Indonesische onafhankelijkheid uit en begon de Bersiap-periode.

Dat alles heeft niets met Dylan te maken.

Helemaal niets.

Of misschien toch wel iéts?

Dylan is altijd populair geweest in Japan. Veel van zijn materiaal verscheen in Japanse stijl, zoals de ep Melancholy Mood; tijdens Record Store Day van 2016. Tweetalig, zoals ik deze ook bij mijn platenboer Wobbe heb opgehaald.

Enfin.

Dylan heeft niets met die atoombom te maken. Niets. Of, nou ja, of je moet denken aan Dylan's optreden in Hiroshima, die 16e februari 1994.

Bewaard

Het regent en onweert. Vanochtend was dat nog niet zo. Toen was het, tegen alle weersvoorspellingen in, een mooie en zonnige ochtend. Een goede reden om naar de Noorderbegraafplaats in Leeuwarden te gaan. Of nou ja, memento mori - er is vaker een reden om naar een dodenakker te gaan.

Op een graf zag ik een zwaluw staan. Vraag me niet om welke soort het gaat, een gierzwaluw, een boerenzwaluw of een huiszwaluw. Het bankje naast dit graf had in de poot dezelfde zwaluw uitgesneden, die op de grafsteen was te zien.

Deze vogel verwijst naar Psalm 84, waar de psalmist, een Korachiet, zegt dat de zwaluw een nest heeft om haar jongen te leggen - bij de woning van de HEER (die van JHWH) van de hemelse machten. Op die zerk staat een samenvatting van Psalm 84: met heel mijn hart wil ik bij U zijn.

***

***

Het was geen toeval dat ik bij dit graf uitkwam. Ik stond hier voor een jaarlijks saluut. En vanwege een andere tekst op de zerk, uit het oeuvre van Bob Dylan:

I’ve been saved

By the blood of the lamb.

Zo'n geloofsbelijdenis lees ik niet vaak op een begraafplaats.

***

Nobody to rescue me

Nobody would dare

I was going down for the last time

But by His mercy I’ve been spared

Not by works

But by faith in Him who called

For so long I’ve been hindered

For so long I’ve been stalled

I’ve been saved

By the blood of the lamb

Saved

By the blood of the lamb

Saved

Saved

And I’m so glad

Yes, I’m so glad

I’m so glad

So glad

I want to thank You, Lord

I just want to thank You, Lord

Thank You, Lord

© Bob Dylan, 1980

Anne Frank

I’m just like Anne Frank - like Indiana Jones

And them British bad boys the Rolling Stones

I go right to the edge - I go right to the end

I go right where all things lost - are made good again

Je mag er vanuit gaan dat Bob Dylan het dagboek van Anne Frank heeft gelezen. Niet alleen vanwege een foto; in 1978 gaf Dylan zijn eerste concert in Nederland. Hij gaf zijn debuut op Hollandse bodem in het Feyenoord-stadion De Kuip in Rotterdam. Voor het voetbalstadion was Dylan's optreden ook de eerste keer dat De Kuip als een concertzaal dienst deed.

Rondom dat optreden zat Dylan in de trein, muziek te maken. Met een Engelse vertaling van het Achterhuis op de bank. Heb ik het goed onthouden uit het boek van Tom Willems, dat Dylan rond die tijd ook naar het Achterhuis is geweest, de onderduikplek heeft bezocht?

Dylan is een lezer. Hij kent zijn klassiekers. Maar dat niet alleen. Annelies Marie Frank was net als hij onderdeel van het Joodse volk. Dat verbindt. Dat verbindt, net zoals je op vakantie in den vreemde je landgenoten er gelijk uit pikt. Deze vergelijking gaat natuurlijk gelijk mank, maar je probeert zoiets toch voor te stellen.

Vandaag is het 79 jaar geleden dat een SD'er zich aandiende bij de Prinsengracht 263 in Amsterdam. Wist die Karl Josef Silberbauer waar hij voor kwam? En wat als hij niét was gekomen, had dit dagboek van een pubermeisje dan dezelfde uitwerking gehad, dan als je niet wist hoe het met dit meisje was afgelopen?

Je weet het niet. Anne Frank is gezien, ze is niet onopgemerkt gebleven. Alleen al door haar te noemen in I Contain Multitudes, is dit Duits-Nederlandse meisje opgenomen in de literaire canon. Omdat de zingende schrijver en Nobelprijs-winnaar voor de Literatuur haar noemt in zijn tekst.

En met haar boek poseert.

Namen en mannen

Robert Zimmerman is dood, leve Robert Dylan!

Vandaag is het 61 jaar geleden dat die naamsverandering plaatsvond. Robert Allen Zimmerman ging met zijn manager Albert Grossman naar een rechtbank in de Amerikaanse staat Minnesota. Daar kwam de jonge Robert vandaan. Maar omdat hij nog niet volwassen was, ging zijn manager met hem mee. Om een naamsverandering door te geven.

Robert was een paar jaar daarvoor naar New York afgereisd om muziek te maken. En om zijn held Woody Guthrie te onmoeten. In de tussentijd had hij zich van allerlei pseudoniemen voorzien. Zoals Elston Gunn, soms geschreven als Elston Gunnn - met drie n-en. Blind Boy Grunt is ook zo'n artiestennnaam.

Maar het werd toch die naam 'Dylan'. Omdat het lijkt op die naam van saxofonist Robert Allyn. Die Y is een sterke letter, nietwaar? Tel daarbij op dat er een dichter was uit Wales die Dylan van de voornaam heette; 'Robert Allyn' bestond al, dus was het een kwestie van het een en ander met elkaar vermengen.

Iedereen die beweert dat 'Bob Dylan' de artiestennaam is van Robert Zimmerman, heeft zijn huiswerk dus niet goed gedaan. Die mensen gaan ook voorbij aan het feit dat Robert Allen Zimmerman acht dagen na zijn geboorte werd besneden met de naam Shabtai Zisel ben Avraham; sla de synagoge-boeken van Duluth, Minnesota er maar eens op na.

Het is vandaag ook de 86e verjaardag van Garth Hudson. De Canadees was de organist van The Band. Zijn geboorte was precies drie jaar na het overlijden van Paul von Hindenburg, de laatste president van de Weimar-republiek.

Dat heeft natuurlijk niets met elkaar te maken, het overlijden van Hindenburg, de geboorte van Hudson en de naamsverandering van Robert Zimmerman/Dylan.

The Concert for Bangladesh

Nadat The Beatles uit elkaar waren gevallen, stortte gitarist George Harrison zich op een solo-carrière. Niet onverdienstelijk, overigens. Een van George's activiteiten was het organiseren en het houden van een benefiet-concert. Niet voor hemzelf, maar voor Bangladesh.

Het was een benefiet-dag, met twee concerten. Een middagconcert en een avondconcert.

Harrison nodigde een aantal vrienden uit, waaronder Bob Dylan. De zanger was eigenlijk met tour-pensioen, maar maakte voor zijn Britse vriend een uitzondering. Dylan trad op tijdens beide shows.

's Middags speelde hij

A Hard Rain's A-Gonna Fall

Blowin' In The Wind

Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry

Love Minus Zero/No Limit

Just Like A Woman

's Avonds was de setlist net even anders:

 

A Hard Rain's A-Gonna Fall

It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry

Blowin' In The Wind

Mr. Tambourine Man

Just Like A Woman

Ik was er niet bij. Maar de shows zijn opgenomen. En uitgebracht. Op deze manier kan ik toch een beetje aanwezig zijn bij dit benefiet-gebeuren.