Koninginnedag 2020

Niet eens zo lang geleden was 30 april de nationale feestdag van Nederland. Toen vierden de koninginnen Juliana en Beatrix hun verjaardagen. Want you come see me, Queen Jane. Het is mijn associatieve brein dat een link legt tussen Koninginnedag en Jane.

Net zoals ik afgelopen maandag, Koningsdag, met The Band in mijn hoofd zat. King Harvest has surely come. Het heeft niets met het Nederlandse koningshuis te maken. Helemaal niets.

Maar het is wel een goede reden om Dylan en The Band te luisteren.

Koningsdag 2020

Deze Koningsdag is er een om nooit te vergeten. Vanwege de corona-maatregelen zijn alle activiteiten verboden. De koning is zelf niet buiten: de vorst viert zijn verjaardag thuis, in Huis ten Bosch, in plaats van in Maastricht.

Voor het eerst sinds het aantreden van koning Willem-Alexander in 2013 is Koningsdag officieel een warme dag. In De Bilt was het in de loop van de vanmiddag 20,4 graden, iets boven de 20 graden die nodig is om van een warme dag te kunnen spreken.

Willem-Alexander volgde in 2013 zijn moeder op als monarch, een jaar later was de eerste editie van Koningsdag. Die dag kocht ik bij Wobbe van Seijen de 3lp Side Tracks. En dronk ik 's middags koffie bij een vriendin in de tuin.

Nu zitten we binnen.

Dylan zou vorige week zijn Japanse tournee hebben afgerond, ware het niet dat het op last van premier Abe is geannuleerd. Corona gooide roet in het eten. In juni gaat Dylan door de Verenigde Staten voor een rondreis. Tenzij Trump besluit dat ook in de VS geen samenkomsten en concerten gehouden mogen worden tot 1 september.

We merken het wel hoe het gaat.

Juwsma State

Met mijn buurman wandelde ik in de omstreken van de stad Leeuwarden. Een wandeling van zo'n vier uur, dat ons naar onder meer Wirdum en Swichum bracht. Twee dorpen ten zuiden van de stad. Daarbij passeerden we onder meer de dodenakker bij de Juwsma State te Wirdum.

Niet dat dit allemaal met Bob Dylan te maken heeft. Niets.

Toch was Dylan niet ver weg tijdens de kuier. Zijn naam viel met enige regelmaat. En ook zijn teksten kwamen net zo vaak ter sprake. Soms als gespreksonderwerp. Maar ook als begeleidende tekst bij situaties.

Gewoon, een zin of een korte alinea. Je weet het wel. Als je bij een picknicktafel komt en van de vier planken van de tafel mist een van de twee in het midden. Oh the seas will split. De zee splijt niet, de tafel is wel gespleten.

Zo werkt het dan.

Modern Times

Alicia Keys is toegevoegd aan de line-up van het Koningsdagfeest van Radio538. De zangeres treedt vanuit de Verenigde Staten op tijdens het virtuele festival.

Door dat bericht moest ik denken aan Thunder On The Mountain, de opener van Modern Times uit 2006. Dylan memoreert in dit nummer aan een ontmoeting met de donkere zangeres, na een ontmoeting tussen die twee na de uitreiking van de Grammy's.

Was het eigenlijk wel een ontmoeting? Dylan is een meester in het opnieuw schrijven van incidenten. Je moet bij Dylan de mogelijkheid open houden dat de twee artiesten wel bij elkaar in de buurt zijn geweest, maar elkaar niet hebben gesproken.

Zoiets.

Modern Times. Met als afsluiter het negen minuten durende lied Ain't Talkin', waarin Dylan het joodse Pesachfeest en het christelijke Pasen magistraal met elkaar vermengt tot één verhaal. Met van die typische Dylaneske verwijzingen naar de Bijbel.

Daar moest ik aan denken bij het lezen van Keys' bijdrage aan het Koningsdagfeest.

Dikke fik

Aan de Voorstreek in Leeuwarden woedt een uitslaande brand in een pand. De brandweer probeert de brand onder controle te krijgen. Volgens burgemeester Sybrand Buma bevinden zich geen mensen meer in de panden.Het gaat om de opslag van de platenzaak Music & Film van eigenaar Wobbe van Seijen, naast de platenzaak. Van Seijen, die een kijkje kwam nemen bij de brand, maakte een verslagen indruk.

Burgemeester Sybrand Buma van Leeuwarden meldde even voor 17:00 uur dat er zich geen mensen meer in de brandende panden gevonden. ,,Geen slachtoffers'', zei hij. ,,We hebben de brand in De Kelders (najaar 2013, red.) nog vers in het geheugen. Ik ben hier naartoe gegaan om met eigen ogen de stand van zaken te zien.'' Buma sprak over een ,,beladen plek in de binnenstad.''

Wat heeft Wobbe met Dylan te maken?

Alles.

Wobbe van Seijen. Mijn platenboer. Als een nieuwe release van Bob Dylan is aangekondigd, bestelt Wobbe zonder meer één exemplaar. Vorig jaar verscheen tijdens Record Store Day een kopie van de testpersing van Blood On The Tracks op vinyl. Een paar weken daarvoor stapte ik bij Wobbe de winkel binnen. “Zeg Wobbe, die testpersing van Dylan die straks verschijnt, hè,” waarbij hij me onderbrak: “Die heb ik al voor je besteld, komt goed.”Zo is Wobbe. Hij weet wat je wilt hebben. En wat je mooie muziek vindt.

En het is een van de Dylan-vrienden, met wie we regelmatig bijeen komen om te praten over de muziek van Dylan. Maar dat doen we voorlopig niet. We hebben wel wat anders aan de kop, nu.

Frans Kellendonk

Maar wanneer hij vanaf september 1981 tien maanden in Minneapolis verblijft om aan de lokale universiteit onderwijs in de Nederlandse literatuur te verzorgen, geven zijn brieven aan familie en vrienden nergens blijk van enig besef dat hij nog steeds meeloopt in Dylans voetsporen. In het cursusjaar 1959-1960 had Robert Zimmerman immers ingeschreven gestaan als student aan de Universiteit van Minnesota en woonde hij in het Joodse studentenhuis Sigma Alfa Mu. Veel colleges had hij er niet gevolgd; hij was voornamelijk te vinden in de naast de campus gelegen studenten- en artiestenwijk Dinkytown, waar hij de rock-'n-roll voorlopig afzwoer en onder de naam Bob Dylan de basis legde voor een carrière als folksinger, die hij vanaf januari 1961 zou voortzetten in New York.

Uit: Jaap Goedegebuure - Jong in de jaren zestig. De muziek van Frans Kellendonk, Uitgeverij Querido, eerste druk 2020

Where Are You Tonight?

Jochen Markhorst is Dylan-fan. En een schrijver. Via Bob Dylan In (het) Nederland(s) heeft Jochen een podium gevonden om zijn Nederlandse bespiegelingen op Dylan te ventileren. Het resultaat mag er dan ook wel zijn: inmiddels heeft Jochen alwéér een boek uitgebracht.

Where Are You Tonight? is te bestellen via de online winkel Amazone. Net als overigens het vorige boekwerk van Markhorst, over Desolation Row. Het is iets om je op te verheugen, de verhalen en de boeken van Jochen: hij weet originele dwarsverbanden te leggen, maar komt ook met verrassende invalshoeken om zijn verhalen in te leiden.

Ik kijk uit naar de dag dat DHL weer een brievenbuspakketje bij me aflevert.

Acadian Driftwood

Met een vriend en buurman wandelde ik vandaag door het Leeuwarder Bos. We spraken onder meer over de bevrijding van de stad Leeuwarden, afgelopen vrijdag precies 75 jaar geleden. 

Over de Royal Canadian Dragoons, die 15 april 1945 via de Groningerstaatweg het centrum van de stad bereikten en zo de Friese hofstad van de nazi-bezetters bevrijdden.

Een geheel nieuwe invulling van de Acadian Driftwood, een nummer van The Band. Dit is de begeleidingsband van Dylan - dat weet ik, maar mijn wandelgenoot niet. Die is minder thuis in het werk van de Nobelprijswinnaar.

De Acadian Driftwood, dat was in de achttiende eeuw de Canadese volksverhuizing, nadat de Britse en de Franse bewoners van het land mot met elkaar kregen.

Wij passeerden op onze wandeling ook de Werkmanslust. De Workingman’s Blues #2. "Om maar eens een willekeurig persoon te citeren," zei ik tegen "Kleopas".

Zo'n wandeling heeft soms wel raakvlakken met 's mans oeuvre.

Stormy Weather

Eigenlijk wilde ik iets schrijven over Stormy Weather. Dat is de titel die de vrienden van Rattle Snake hebben gegeven aan de bootleg van 17 april 2017. Het was het middelste van drie opeenvolgende avonden dat Dylan in AFAS Live stond.

Het Paasweekend van dat jaar, 17 april was de Paasmaandag. Dit concert, daar was ik bij. Samen met mijn oud-mentor en Dylan-vriend Wietse. De titel van de opname verwijst naar het tourdebuut van het gelijknamige nummer uit de catalogus van Frank Sinatra. Het was een van de weinige verrassingen in de setlist tijdens die tournee.

Ik had hier over willen schrijven. Want dit optreden is vandaag dus precies drie jaar geleden. En agenda-journalistiek is altijd een goede aanleiding om over iets te schrijven.

Maar niemand minder dan de maestro zelf gooit roet in het eten. Overigens, zonder het hem kwalijk te nemen. Integendeel. Want opeens was daar weer een nieuw nummer op internet: I Contain Multitudes. Anders dan bij Murder Most Foul, dat Dylan drie weken geleden vrijgaf, was er dit keer geen begeleidend schrijven. Het nummer was er gewoon.

De titel van de song (en een regel als "I'm a man of contradictions") is afkomstig uit "Song of Myself" #51 van Walt Whitman. Het is te vinden in Leaves Of Grass:

Do I contradict myself?

Very well then I contradict myself,

(I am large, I contain mutitudes.)

Het is alsof je Multatuli hoort, de man van Woutertje Pieterse en de Max Havelaar. Eduard Douwes Dekker omschrijft zichzelf, via zijn personages, als een vat vol tegenstrijdigheden. Contradict myself. Ik weet niet hoe goed Dylan thuis is in de Nederlandse literatuur, hoewel in dit nieuwe nummer wel Anne Frank aanhaalt - maar zij was geen Nederlandse. Haar staatloosheid belemmerde een formeel-juridische bijdrage aan de verkiezing voor Grootste Nederlander Aller Tijden, hoewel daar ook weer slinkse oplossingen voor werden verzonnen om haar alsnog mee te laten doen.

Enfin.

Dylan, dus. Met I Contain Multiludes. Ik houd een menigte in. Dat hadden we al wel door, mede door Murder Most Foul. Als we het al niet begrepen uit het overige werk in 's mans oeuvre. Zijn werk bestaat uit talloze verwijzingen, al dan niet direct, naar muziek, literatuur, religie, cultuur. Het is een enorme schat aan informatie en liefde voor die informatie.

I Contain Multitudes, de tweede online singel in drie weken. De vorige release was dus zeker geen testament, zoals sommige kwade tongen beweerden. Hoe vaak is Dylan's carrière al doodverklaard? Met even zovele comebacks?

Zou het kunnen zijn dat we een dezer weken worden verrast met een geheel nieuw album? Een nieuwe studioplaat met weer eigen nummers? Het zou fijn zijn, om het eufemistisch uit te drukken. Maar als we iets weten bij Dylan, is hij onverwachts. Zelfs dát is bij hem nog onverhoeds. Als je hem denkt te kunnen narekenen, heeft-ie alweer een andere afslag genomen.

I ain't gonna work on Maggie's farm no more, nietwaar?

I contain multitudes. Ik bevat een massa. Gelukkig maar, want het houd me van de straat.

En op de been, in dit stormachtige weer van corona.

Jim Dandy

Deze week is het honderdacht jaar geleden dat de Titanic zonk. Het schip zou onzinkbaar zijn door de nieuwste technologische ontwikkelingen. En dus werden ook minder reddingssloepen mee genomen aan boord: ze waren immers niet nodig en de aanwezigheid van reddingssloepen zou de opvarenden alleen maar beangstigen, was het idee.

Niets bleek minder waar. In de nacht van 14 op 15 april 1912 ging het schip alsnog ten onder.

James Cameron maakte in 1997 een film over dit drama. Leonardo DiCaprio en Kate Winslet vertolkten de hoofdrollen en worden sindsdien aan deze film gelinkt. Tegen heug en meug, misschien. De ‘auto-scène’, waarbij hun personages Jack Dawson en Rose DeWitt Bukater de liefde bedrijven in een auto (en de bekende hand op een beslagen ruit komt), is een van de meest bekende scènes in de filmwereld.

Enfin.

Het ‘mooiste’ beeld van een zinkende Titanic is niet een Romeo & Julia-achtige liefde. Het beste beeld komt uit Tempest, het veertien minuten durende song van de gelijknamige plaat van Bob Dylan uit 2012.

Jim Dandy smiled

He’d never learned to swim

Saw the little crippled child

And he gave his seat to him

Dan breekt je hart, als je zoiets leest en door Dylan hoort zingen.

When you put your life on the line for somebody, that’s love. But you’ll never know it until you’re in the moment. When someone will die for you, that’s love, too.

Dit blog verscheen ook op FritsTromp.nl.

Ring Them Bells

Het Paasweekend was een mooie gelegenheid om Tell Tale Signs te luisteren, aflevering 8 uit de Bootleg Series. Onder meer vanwege de officiële release van Red River Shore.

Maar ook vanwege een wonderschone uitvoering van Ring Them Bells, stammend uit 1994, toen Dylan een eigen versie had van de Unplugged-optredens. Deze versie heb ik al vaker gehoord.

Maar deze keer raakte het nummer me écht. Bijna tot tranen toe. Waarom? Zeg het maar. Het zal de combinatie zijn van de tekst, de stem en de tierlantijntjes van drummer Winston Watson.

Tempest

Vandaag is het een goede dat om Tempest te draaien. Het nummer van de gelijknamige plaat. Het nummer van veertien minuten bespreekt de ondergang van de Titanic, het schip dat niet te zinken zou zijn.

Niets bleek minder waar. Al tijdens de eerste overtocht van het schip is het gezonken. 1504 van de in totaal 2208 passagiers overleefden de ramp niet. De Titanic zonk nadat het in aanvaring met een ijsberg; het orkest onder leiding van dirigent Wallace Hartley moest tot vlak voor het zinken blijven spelen.

De acht muzikanten, van wie niemand de ramp overleefde, speelden op verzoek van de scheepsleiding op het dek Ragtime-muziek om te voorkomen dat paniek zou ontstaan. Volgens de overlevering zou de band tot vlak voor het zinken hebben doorgespeeld, waarbij ten laatste de hymne Nearer, My God, to Thee ten gehore gebracht zou zijn.

De aanvaring gebeurde in de nacht van 14 op 15 april 1912. Dylan bracht dat tijdstip als volgt onder woorden: 

‘Twas the fourteen day of April

Over the waves she rode

Sailing into tomorrow

To a golden age foretold

DYLAN

In 1973 verscheen het album DYLAN bij Columbia Records. De zanger moest contractueel nog een album afleveren, toen hij in die jaren een uitstapje maakte naar Asylum Records. De mare doet de ronde dat DYLAN de wraakactie was van Columbia voor Dylan's vrijage met een ander platenlabel: dit album bestaat uit afdankertjes voor de toch al matig besproken dubbelaar Self Portrait uit 1970.

Eén van deze opgehaalde nummers is de traditional Mary Ann. Oh fare thee well my own true love. Je hoort hier thema's terug uit onder meer Girl From The North Country. Het nummer Mary Ann is door Dylan nooit live gespeeld, zoals vrijwel alles van dit album.

Hoewel?

Mary Ann prijkt wél een keer op de speellijst. Maar dan van de 'jonge' Dylan. Op internet is een setlist terug te vinden van mei 1960. Dylan speelde die maand thuis bij Karen Wallace in St. Paul, Minnesota. Die stad Saint Paul vormt samen met het westelijk gelegen Minneapolis de tweelingstad Minneapolis-St. Paul. Dylan komt uit deze omgeving.

Liefst 27 nummers speelde Dylan bij Karen thuis. Alle nummers waren traditionals of van folklegendes als Woody Guthrie en John Jacob Niles. Het zestiende liedje van de avond (was het een avond?) was Mary Ann.

Het maakt niet uit, het doet er niet toe. Of misschien wel. Het is in ieder geval genoteerd, bij deze.

And it's Eastertime, too

Pasen 2020. Nederland zit nog steeds in een intelligente lockdown. Dus geen broederlijke kus onder christenen met de groet "Christus is waarlijk opgestaan". Via internet worden tal van kerkdiensten uitgezonden.

Ik volg de kerkdiensten van mijn eigen kerk, uiteraard. Want daar ben ik lid van. Maar ik volg ook met plezier de meditaties van dr. De Reuver, die hij vanuit de Haagse Kapel van de Protestantse Kerk in Nederland uitspreekt.

Tussendoor schieten flarden van Dylan-teksten door mijn hoofd. Uiteraard Just Like Tom Thumb's Blues. Over het verloren in de regen van Juarez staan, terwijl het ook nog es Pasen is.

Maar ook meer inhoudelijk schieten de teksten van Dylan door mijn hersenpan. Ain't Talkin', natuurlijk. Dylan's parafrase van het joodse Pesach-verhaal en het christelijke Paas-evangelie. In negen minuten, in mineur met de laatste maat in majeur.

Red River Shore, met het afsluitende couplet over die man van lang geleden, a man full of sorrow and strife. De lijdende knecht uit Jesaja 53.

En heeft Murder Most Foul nog iets te maken met Pasen? Gisteren belde mijn goede vriend Wobbe, platenhandelaar in Leeuwarden. En een van de Pommeranten van de stad Leeuwarden. "Zou Dylan iets bedoelen door Murder Most Foul zo vlak voor Pasen uit te brengen?"

Wobbe zoekt vaak iets religieus in Dylan's teksten. Soms terecht, soms wat gezocht.

Enfin.

Pasen 2020. Het is Pasen nieuwe stijl. Geeft niet, iedereen heeft hier last van.

Dylan en Pasen, een goede combinatie. Ik heb drie keer een Dylan-concert meegemaakt tijdens het Paasweekend. Eén keer met Goede Vrijdag (2009), twee keer met Tweede Paasdag (2007 en 2017). Met al dan niet subtiele verwijzingen naar het Evangelie. Ik kan het goed verantwoorden door met deze feestdagen een eredienst te verzaken en niet in de kerk te zijn, maar in dezelfde ruimte met Bob Dylan.

Voorlopig zitten we nog wel vast aan de intelligente opsluiting. Maakt niet uit. Ik heb een goed boek. En een mooie voorraad aan Dylan-muziek.

Bert van de Kamp

Bert van de Kamp is donderdag overleden, zo meldt het muziektijdschrift OOR. Zijn collega's typeren hem als de éminence grise van de Nederlandse popjournalistiek. Zijn interviews met onder andere Lou Reed, Bono, Leonard Cohen, Iggy Pop, Peter Hammill en Townes Van Zandt waren legendarisch."Bert gold als grote kenner van het werk van Bob Dylan, een van zijn onbetwiste helden." 

Die kennis uitte Van de Kamp in onder meer het boekje ABCDylan, een naslagwerk over Dylan. Een alleraardigst en onderhoudend boekwerk, een van het betere soort in de Nederlandse popmuziek.

In 2009 gaf Van de Kamp een lezing in Oss. Of was dat al in 2008? Het was in ieder geval de tijd dat ik studeerde, want ik kon met de OV-studentenkaart afreizen naar de plaatselijke bibliotheek. Het was de dag dat de "winnaar" van de Nobelprijs voor de Literatuur bekend werd gemaakt. Dat is traditiegetrouw de tweede donderdag van oktober. De OOR-redacteur had zijn lezing de titel 'De dag dat Bob Dylan de Nobelprijs voor de Literatuur niét krijgt' meegegeven.

Het waren de bekende uiteenzettingen. Dylan maakte gebruik van literaire vormen en uitdrukkingen. Dat zou dan pleiten vóór de toekenning van de prestigieuze prijs. Maar het grootste bezwaar van de muziek-redacteur was dat Dylan muziek maakt. En geen literatuur of poëzie.

Terecht dus dat Dylan niet de Nobelprijs kreeg, vond Van de Kamp.

Zijn mening was niet bij de Zweedse Academie doorgedrongen. Of wel, maar vonden de leden in Zweden dat niet doorslaggevend. In 2016 kreeg Bob Dylan alsnog de Nobelprijs voor de Literatuur toegekend, "for having created new poetic expressions within the great American song tradition".

Dus.

Bert van de Kamp is niet meer. Hij is 73 jaar geworden.

The Beatles

De mare doet de ronde dat The Beatles vandaag vijftig jaar geleden uit elkaar zijn gegaan. Paul McCartney had een dag eerder een persbericht naar een handjevol Britse journalisten gestuurd. Een velletje met een gefingeerd vraag-antwoord-interview als verpakking van de enkele proefexemplaren van zijn soloalbum McCartney. De ochtend van 10 april konden de kranten niet anders dan koppen: ‘Paul stapt uit de Beatles.’

Was het einde van De Kevers daadwerkelijk de schuld van de zingende bassist Paul McCartney? In 2014 zong Dylan een hommage voor de Brit met het nummer Things we said today. Terug te luisteren op The Art Of McCartney.

Of kwam het door John Lennon, de andere helft van het legendarische liedjesschrijversduo? Op de plaat Tempest staat Roll On, John, een ode aan de vermoordde zanger uit Liverpool. Of gaat het toch over de apostel Johannes? Sommigen vinden het nummer een rabbit hole: je denkt dat het over het ene gaat, maar het blijkt toch over iets anders te gaan.

Was het uiteenvallen van de band uit Liverpool misschien de schuld van gitarist George Harrison? Met hem vormde Dylan eind jaren tachtig, begin jaren negentig de supergroep Traveling Wilburys, aangevuld met Jeff Lynne, Roy Orbison en Tom Petty.

Misschien was het wel de schuld van drummer Ringo Starr, als laatste bij de band gekomen en nooit echt geroemd om zijn slagwerk. Ringo doet een partijtje mee tijdens The Last Waltz, het afscheidsoptreden van The band. En hij is te horen op de tomtom op Heart Of Mine, het liefdesliedje op Shot Of Love uit '81.

Goede Vrijdag 2020. Ook in 2009 was het 10 april Goede Vrijdag. Het waren de maanden dat ik stage liep bij dagblad De Stentor/Veluws Dagblad. Dat weekend gaf Dylan drie optredens in de Heineken Music Hall in Amsterdam, tot dan toe de langste reeks aaneengesloten concerten in Nederland. Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en Eerste Paasdag 2009 waren voor Dylan en zijn Nederlandse publiek.

De bootleggers van Crystal Cat hebben alle concerten opgenomen en uitgebracht als The Amsterdam Box. Drie avonden, verdeeld over zes schijfjes. Immers, elk concert is te groot voor één cd-schijfje. De tweede cd van elke avond is aangevuld met nummers van andere optredens uit dezelfde tournee.

Mijn avond was die eerste avond. Het tweede schijfje is aangevuld met Something, dat drie weken later werd opgenomen in Liverpool. Het was Dylan's eerbetoon aan Harrison.

De gitarist was toen al ruim zeven jaar dood. Harrison leunde niet op de erfenis van The Beatles, een band die al sterk in ontbinding was toen McCartney zijn beruchte persbericht de wereld in stuurde.

Kronieken #55: corona

De folkzanger John Prine is dinsdag overleden aan de gevolgen van het coronavirus. Bob Dylan heeft via Twitter een eerbetoon gebracht aan Prine. Mooi. Dylan zit natuurlijk nu ook thuis, ten gevolge van corona. Zijn Japanse optredens zijn afgelast.

Gelukkig hebben we in deze dagen Murder Most Foul, dat ons er doorheen helpt. Dit nummer is met zijn 17 minuten ook lang voor het Dylan-oeuvre. Desalniettemin staat het op nummer 1 in de Rock Digital Song Sales lijst.

Het volk is blij met Murder Most Foul.

Niet alleen het volk. Ook collega-muzikanten, zoals Nick Cave. De Australische Brit heeft een website, waarbij hij antwoorden geeft op 'kijkersvragen': Red Hand Files. Waarbij hij onder meer Murder Most Foul bespreekt.

Veel Dylan-fans hebben al aan close reading gedaan bij dit nummer. Ik niet. Ik luister het nummer, lees de tekst. En zoals dat gaat: plots ploppen gedachten op. Associaties. Dat kan haast niet anders, zeker niet bij Dylan.

Being led to the slaughter like a sacrificial lamb, is zo'n zin dat blijft haken. Dit is Jesaja 53, de lijdende knecht die ten slachting wordt gebracht. Als een schaap dat naar de slacht wordt gebracht, als een ooi die stil is bij haar scheerders deed hij zijn mond niet open.

Thousands were watching, no one saw a thing, dat lijkt te verwijzen naar A Hard Rain's a-Gonna Fall. Heard ten thousand whisperin’ and nobody listenin’.

I’m going to Woodstock, it’s the Aquarian Age. Dylan was er pas in 1994, een kwart eeuw na het 'grote' festival.

That’s the place where Faith, Hope and Charity died. Het lied van de apostel Paulus in 1 Korintiërs 13 over de liefde. Zo blijven dan geloof, hoop en liefde.

Got blood in my eyes, got blood in my ear. Je ziet Dylan weer zitten op de hoes van World Gone Wrong.

Play the Old Rugged Cross and in G-d We Trust. Het is de officiële tekst van Dylan's site. "God" wordt "G-d", de Joodse schrijfwijze om de naam van JHWH niet ijdel te gebruiken. In God we trust. With God On Our Side. God zij met ons.

Het zijn maar flarden. Bij lange na geen close reading, laat staan een Dylan-exegese. Voor zover je dat zou kunnen doen. Of zou willen.

Corona. Dit vermaledijde virus krijgt ons er niet onder.

We draaien nog maar weer een song van Dylan.

Wait for the Light to Shine

John W. Barry publiceerde vorige week een artikel over Dylan, Murder Most Foul en corona op de site van Poughkeepsie Journal. Hierin legt hij een parallel met het nummer Wait For The Light To Shine, dat Dylan in 2001 en 2002 regelmatig speelde.

Het waren de maanden na de vermaledijde aanslagen op het World Trade Centre, het Pentagon en in de buurt van Shanksville (Pennsylvania). De dag van de aanslagen verscheen officieel "Love And Theft" van Dylan, waarmee hij niet veel later de wereld overtrok.

In die periode, eind 2001, begin 2002, stapte ik in bij Dylan. Natuurlijk kende ik de bard al wel; eerder had ik slechts over hem gehoord. Een nieuw studioalbum leek een goed moment om meer van Dylan te weten te komen. In mei 2002 gaf hij een optreden in Ahoy, Rotterdam. Een goed moment om de artiest in levende lijve te zien optreden.

Het eerste nummer dat Dylan toen speelde was Wait for the Light to Shine. Meerstemmig, ondersteund door de twee gitaristen Larry Campbell en Charlie Sexton. Misschien was het wel de overweldiging van het moment, de meerstemmige zang, de entourage, het in één ruimte zijn met een levende legende, waardoor ik die eerste song nog steeds herinner.

Of misschien wel om wat John W. Barry zegt. I was there and I’ll never forget the way Dylan and his band erupted on stage, right out of the gate, with an opening tune that spoke to every one of us, all desperate for healing.

I had entered the Garden hoping the man many consider to be the greatest songwriter ever, while playing what many consider to be the world’s most famous venue, could help us all turn a corner — and he did.

Net zoals bijna twintig jaar geleden, helpt Dylan opnieuw. Nu met Murder Most Foul. Het hoekje van corona om.

Omdat Dylan troost.

Murder Most Foul - the lyrics

1.
‘Twas a dark day in Dallas - November ‘63
The day that will live on in infamy
President Kennedy was riding high
A good day to be living and a good day to die
Being led to the slaughter like a sacrificial lamb
Say wait a minute boys, do you know who I am?
Of course we do, we know who you are
Then they blew off his head when he was still in the car
Shot down like a dog in broad daylight
‘Twas a matter of timing and the timing was right
You got unpaid debts and we’ve come to collect
We’re gon’ kill you with hatred and without any respect
We’ll mock you and shock you, we’ll grin in your face
We’ve already got someone here to take your place
The day that they blew out the brains of the king
Thousands were watching, no one saw a thing
It happened so quickly - so quick by surprise
Right there in front of everyone’s eyes

Greatest magic trick ever under the sun
Perfectly executed, skillfully done
Wolfman, oh wolfman, oh wolfman, howl
Rub a dub dub – it’s murder most foul

2.
Hush li’l children, you’ll soon understand
The Beatles are coming they’re gonna hold your hand
Slide down the bannister, go get your coat
Ferry ‘cross the Mersey and go for the throat
There’s three bums comin’ all dressed in rags
Pick up the pieces and lower the flags
I’m going to Woodstock, it’s the Aquarian Age
Then I’ll go over to Altamont and sit near the stage
Put your head out the window, let the good times roll
There’s a party going on behind the grassy knoll
Stack up the bricks and pour the cement
Don’t say Dallas don’t love you, Mr. President
Put your foot in the tank and step on the gas
Try to make it to the triple underpass
Black face singer - white face clown
Better not show your faces after the sun goes down

I’m in the red-light district like a cop on the beat
Living in a nightmare on Elm Street
When you’re down on deep Ellum put your money in your shoe
Don’t ask what your country can do for you
Cash on the barrel head, money to burn
Dealey Plaza, make a left hand turn
I’m going to the crossroads, gonna flag a ride
That’s the place where Faith, Hope and Charity died
Shoot ‘em while he runs, boy, shoot ‘em while you can
See if you can shoot the Invisible Man
Goodbye, Charlie, goodbye Uncle Sam
Frankly, Miss Scarlet, I don’t give a damn
What is the truth and where did it go
Ask Oswald and Ruby - they oughta know
Shut your mouth, says the wise old owl
Business is business and it’s murder most foul

3.
Tommy can you hear me, I’m the Acid Queen
I’m ridin’ in a long black Lincoln limousine
Ridin’ in the back seat, next to my wife
Heading straight on into the afterlife
I’m leaning to the left, got my head in her lap
Oh Lord, I’ve been led into some kind of a trap
We ask no quarter, no quarter do we give
We’re right down the street from the street where you live
They mutilated his body and took out his brain
What more could they do, they piled on the pain
But his soul was not there where it was supposed to be at
For the last fifty years they’ve been searching for that
Freedom, oh freedom, freedom over me
Hate to tell you, Mister, but only dead men are free
Send me some loving - tell me no lie
Throw the gun in the gutter and walk on by
Wake Up, Little Suzie, let’s go for a drive
Cross the Trinity River, let’s keep hope alive
Turn the radio on, don’t touch the dials
Parkland Hospital’s only six more miles
You got me Dizzy Miss Lizzy, you filled me with lead
That magic bullet of yours has gone to my head
I’m just a patsy like Patsy Cline
I never shot anyone from in front or behind
Got blood in my eyes, got blood in my ear
I’m never gonna make it to the New Frontier

Zapruder’s film, I’ve seen that before
Seen it thirty three times, maybe more
It’s vile and deceitful - it’s cruel and it’s mean
Ugliest thing that you ever have seen
They killed him once, they killed him twice
Killed him like a human sacrifice
The day that they killed him, someone said to me, “Son,
The age of the anti-Christ has just only begun.”
Air Force One coming in through the gate
Johnson sworn in at two thirty-eight
Let me know when you decide to throw in the towel
It is what it is and it’s murder most foul

4.
What’s New Pussycat - wha’d I say
I said the soul of a nation been torn away
It’s beginning to go down into a slow decay
And that it’s thirty-six hours past judgment day
Wolfman Jack, he’s speaking in tongues
He’s going on and on at the top of his lungs
Play me a song, Mr. Wolfman Jack
Play it for me in my long Cadillac
Play that Only The Good Die Young
Take me to the place where Tom Dooley was hung
Play St. James Infirmary in the court of King James
If you want to remember, better write down the names
Play Etta James too, play I’d Rather Go Blind
Play it for the man with the telepathic mind
Play John Lee Hooker play Scratch My Back
Play it for that strip club owner named Jack
Guitar Slim - Goin’ Down Slow
Play it for me and for Marilyn Monroe
And please, Don’t Let Me Be Misunderstood
Play it for the First Lady, she ain’t feeling that good
Play Don Henley - play Glenn Frey
Take it to the Limit and let it go by
And play it for Carl Wilson, too
Lookin’ far, far away down Gower Avenue
Play Tragedy, play Twilight Time
Take Me Back to Tulsa to the scene of the crime
Play another one and Another One Bites the Dust
Play the Old Rugged Cross and in G-d We Trust
Ride the Pink Horse down that Long, Lonesome Road
Stand there and wait for his head to explode
Play Mystery Train for Mr. Mystery
The man who fell down dead, like a rootless tree
Play it for the Reverend, play it for the Pastor
Play it for the dog that’s got no master
Play Oscar Peterson and play Stan Getz
Play Blue Sky, play Dickie Betts
Play Art Pepper, play Thelonious Monk
Charlie Parker and all that junk
All that junk and All That Jazz
Play something for The Birdman of Alcatraz
Play Buster Keaton play Harold Lloyd
Play Bugsy Siegel play Pretty Boy Floyd
Play all the numbers, play all the odds
Play Cry Me A River for the Lord of the Gods
Play number nine, play number six
Play it for Lindsey and Stevie Nicks
Play Nat King Cole, play Nature Boy
Play Down in the Boondocks for Terry Malloy
Play It Happened One Night and One Night of Sin
There’s twelve million souls that are listening in
Play the Merchant of Venice, play the merchants of death
Play Stella by Starlight for Lady Macbeth
Don’t worry Mr. President, help’s on the way
Your brothers are comin’, there’ll be hell to pay
Brothers? What brothers? What’s this about hell?
Tell ‘em we’re waitin’- keep coming - we’ll get ‘em as well
Love Field is where his plane touched down
But it never did get back up off of the ground
Was a hard act to follow, second to none
They killed him on the altar of the Rising Sun
Play Misty for me and that Old Devil Moon
Play Anything Goes and Memphis in June
Play Lonely at the Top and Lonely Are the Brave
Play it for Houdini spinning around in his grave
Play Jelly Roll Morton, play Lucille
Play Deep in a Dream and play Drivin’ Wheel
Play Moonlight Sonata in F sharp
And Key to the Highway by the king of the harp
Play Marchin’ Through Georgia and Dumbarton’s drum
Play Darkness and death will come when it comes
Play Love Me or Leave Me by the great Bud Powell
Play the Blood Stained Banner - play Murder Most Foul

Copyright © 2020 by Special Rider Music

Hoge en lage cultuur

Hoe zit het ook alweer met hoge en lage cultuur en Nobelprijswinnaars voor de Literatuur? In mijn gedachten heeft het idee postgevat dat daar een relatie tussen bestaat. Tussen die twee vormen van cultuur en Literatuur-schrijvers.

Alleen, ik weet niet meer hoe dat zit.

Volgens mij was het zo dat de Nobelprijswinnaars zich weinig van hoge en lage cultuur aantrekken. Dat die scheiding vooral een wetenschappelijk dingetje is, een speelkwartier voor academici. Terwijl de schrijvers zelf dus makkelijk schakelen tussen 'hoog' en 'laag'. Als er al sprake is van schakelen daar tussen.

Ik dacht er aan bij het horen van Murder Most Foul van Bob Dylan. Het opnieuw beluisteren van dit nummer. En het lezen van wat analyses. De kranten hebben al aandacht besteed aan dit nummer, dat Dylan de wereld in heeft gegooid. Als een vorm van troost in tijden van corona.

Is het een testament?

Is het een afscheid van Dylan?

Ach, die verhalen hebben we al vaker gehoord. Zoals met Tempest, dat een verwijzing zou zijn naar The Tempest, het laatste toneelstuk van Shakespeare. Zie je, ook Dylan neemt afscheid. Of neem Shadows In The Night; kwade tongen beweerden dat de albumtitel van deze Frank Sinatra-songs verwijst naar de schaduwen in Dylans levensnacht. Niets bleek minder waar. Of neem...

Nee nee nee.

Genoeg.

Laten we niet dingen gaan verzinnen die niet van toepassing zijn.

Dan de tekst van Murder Most Foul. Queen is al genoemd in de analyses. Is Queen hoge of lage cultuur? In ieder geval heeft de verwijzing naar Another One Bites The Dust betrekking op de meest succesvolle hit van de Britse band in Amerika: van deze singel werden in de Verenigde Staten meer dan vier miljoen exemplaren verkocht. Meer nog dan van Bohemian Rhapsody.

De band komt nog een keer naar voren in het nummer. Play me that only the good die young lijkt sterk op de laatste singel van Queen in de originele bezetting van na het overlijden van zanger Freddie Mercury.

The saint james infirmary in the court of king james. Daar zit weer een verwijzing naar Blind Willie McTell. En naar die zogenoemde Statenvertaling, die in 1967 op een lessenaar lag - als we tenminste moeder Zimmerman en George Harrison moeten geloven, die in die maanden bij Dylan over de vloer kwamen, maar met wie de zanger geen woord wisselde.

Natuurlijk komen The Beatles ook voorbij in Dylan's voordracht.

Hoge en lage cultuur. Bestaat dat wel? Of is cultuur gewoon cultuur?

Murder Most Foul. Hoe vertaal je het naar het Nederlands? Zou je deze tekst kunnen vertalen? Het lijkt me net zo'n moeilijke opdracht als het omzetten van The Last Thoughts On Woody Guthrie naar het Nederlands.

Niet te doen.

Niet doen.

Dylan doet het wel. Maar hij vormt dan ook de buitencategorie.

No direction home

Vijftien jaar geleden verscheen de documentaire No Direction Home van Martin Scorsese. Hierin bespreekt hij met Bob Dylan diens jeugd en opkomst. Tot aan het beroemde Judas!-concert en het mysterieuze motorongeluk van Dylan.

De documentaire staat bij mij in de kast. Vanwege de lengte van de docu is het verdeeld over twee dvd-schijven. Drieëneenhalf uur wordt besteed aan die jaren tot en met 1966. Het is deze lengte die me een klein beetje weerhoudt om No Direction Home te kijken.

Ondanks dat het een goede documentaire is.

Omdat van het beruchte Judas-incident beelden zijn gevonden. In kleur, nog wel. Waarbij je ziet dat Dylan's mond niet synchroon loopt de opdracht "Play fuckin' loud!" Dikke kans dat die commando van bassist Rick Danko afkomstig is.

Omdat Pete Seeger aan het woord komt. En het bijl-incident wordt besproken. Seeger heeft niet met een bijl in zijn handen gestaan om de stroomkabels kapot te slaan, tijdens Dylan's elektrische optreden op het Newport Festival van 1965. Volgens de herinnering van de folklegende heeft hij gezegd dat hij de kabels zou doorhakken, "als ik een bijl in handen had."

Of had het te maken met de harde en overheersende drums? De instrumenten, waardoor de tekst gewoon niet te verstaan was? Of vanwege de hoortoestellen van deze of gene?

En dan de titel van de docu. Afkomstig uit het refrein van Like A Rolling Stone. Maar ook verwijzend naar een opmerking van de bard aan het begin van de film. Over dat hij op weg was. Naar zijn bestemming. Dat was zeker niet in Minnesota. Maar elders. Zo vaag als dat klinkt, is het ook.

Niet dat het erg is. Kijk maar wat het heeft opgeleverd. In ieder geval een mooie documentaire, die het waard is om vaker te kijken dan die paar keer, die op de vingers van één hand zijn te tellen.

Murder Most Foul #2

Inmiddels is het nummer Murder Most Foul een week in de spreekwoordelijke ether geslingerd. Tot vorige week wisten we niet dat dit nummer “een tijdje geleden” werd opgenomen; inmiddels weten we het wel.

De Dylan-fans zijn al vanaf het moment van verschijnen bezig met tekstanalyse en close reading. Het gaat om de moord op Kennedy en dat de CIA achter deze moord zou zitten. Het gaat ook om zoveel anders: het nummer is een voordracht, meer dan een popsong.

De associaties zijn niet van de lucht.

Inmiddels hebben de Nederlandse media het nummer ook opgepikt.

Herman Veenhof van het Nederlands Dagblad noemt het nummer een Amerikaans requiem. Gijsbert Kramer vindt Dylan opmerkelijk open; maar waarom vindt de Volkskrant-redacteur dat Murder Most Foul met Dylans begeleidende ‘greetings to my fans and followers’ ook een laatste groet zou kunnen zijn? Mijn gevoel zegt dat Kramer wel es vaker Dylan's afscheid heeft gemarkeerd, hoewel dat verre van correct bleek te zijn.

Jacob Haagsma van NDC Mediagroep vindt Murder Most Foul een troostend lied voor deze barre tijden van corona. Dat is ook zo.

Mooi, al die analyses. Maar we weten ook, het is gerommel in de marge bij Dylan. Het gaat om de tekst en performance zelf. De rest is leuk, maar bijzaak.

Bijzaken genoeg.

Tekstschrijver Tim Rice kwam op het idee voor de musical Jesus Christ Superstar na het horen van Bob Dylans With God On Our Side.

Bijzaken genoeg.

Hard times

Het zijn barre tijden.

Het zijn geen barre tijden.

Want nu we thuis moeten werken en zo min mogelijk op straat mogen zijn, hebben we tijd over. Althans, we hebben geen reistijd meer. We forenzen niet meer.

Nu heb je natuurlijk reizen en reizen. Met de auto is forenzen niet zo'n probleem: radiootje aan, dan wordt je ook nog weer bijgepraat. Maar radio luisteren kan thuis ook. Forenzen met de fiets is evenmin een punt van zorg: je mist wel je dagelijkse beweging met deze intelligente lockdown.

Je hebt ook het treinreizen. In dat geval is reistijd leestijd. Die verplichte reis- en leestijd heb ik nu niet. Dat is voor een bibliofiel wel even omschakelen. Geen boek meer in de tas, maar voor de privé-bibliotheek zoeken naar een boek. Een vers ongelezen boek of een boek om te herlezen.

Of nou ja, we hebben ook tijd om met Dylan bezig te zijn. Om een nieuw nummer van zeventien minuten te luisteren en te analyseren.

Een Dylan-vriend stuurde me vorige week, nog vóór Murder Most Foul, een quiz op. Vijfenveertig nummers waren uitgebeeld in emoticons. Every Grain Of Sand, Love Minus Zero/No Limit, The Hurricane, When The Ship Comes In, het zijn maar een paar namen uit de grote lijst.

Het viel me niet mee om de juiste titels te vinden.

Een goede puzzel dus.

Het zijn barre tijden.

Het zijn geen barre tijden.