Sterfelijkheid

Een afscheidsalbum, dachten de media toen Bob Dylan in september 1997 het album Time Out of Mind uitbracht. Hij was maar net aan de dood ontsnapt en tekst en muziek waren donker van timbre. Een kwarteeuw later reconstrueert een cd-box het proces, dat meer overleven en hoop ademt.

Zo begint Herman Veenhof zijn bespreking van Fragments. Veenhof is de Dylanoloog van het Nederlands Dagblad, Fragments is deel 17 uit de Bootleg Series. Deze box gaat over het opnameproces rondom Time Out Of Mind.

In zijn bespreking gaat Veenhof vooral in op de sterfelijkheid. Een terugkerend thema in het oeuvre van de artiest. Soms denk ik wel eens: dit thema is de reden waarom ik zo van het werk van Dylan houd. Het ondermaanse bestaan, dit tranendal.

Maar ja, als ik dan de muziek van Dylan aanzet, geniet ik weer enorm van de schoonheid van kunst en literatuur.

1996 - '97

Vandaag is stilgestaan bij de 70e anniversary van de Watersnoodramp. Deze ramp was de start voor de indrukwekkende Deltawerken, waar ons land om wordt geroemd. Naar aanleiding van de orkaan Katrina werd Nederland om hulp gevraagd voor een nieuwe soort Deltawerken rondom New Orleans.

Dylan was toen zo'n 12 jaar, toen de Watersnoodramp zich voltrok. Zouden in de media van Minnesota gesproken zijn over deze ramp? Of ging het de bewoners in het midwesten volledig aan zich voorbij

Ondertussen draait Fragmets. Een mooie box. Ik geniet er nog steeds volop van. Het is leuk om de afzonderlijke delen in de volgorde van de tijdsperiodes te leggen. Als je Dylan wilt volgen in zijn ontwikkeling, is de chronologie als volgt:

Vol. 7: No Direction Home: The Soundtrack (1959–1966)

Vol. 1 – 3 (rare & unreleased 1961 – 1991)

Vol. 9: The Witmark Demos (1962-1964)

Vol. 6: Live 1964: Concert at Philharmonic Hall

Vol. 12: The Cutting Edge (1965-1966)

Vol. 4: Live 1966: The “Royal Albert Hall” Concert

Vol. 11: The Basement Tapes (met The Band)

Vol. 15: Travelin' Thru (1967-1969)

Vol. 10: Another Self Portrait (1969-1971)

Vol. 14: More Blood, More Tracks

Vol. 5: Live 1975: The Rolling Thunder Revue

Vol. 13: Trouble No More Trouble No More (1979–1981)

Vol. 16: Springtime in New York (1980–1985)

Vol. 8: Tell Tale Signs, Rare and Unreleased (1989-2006)

Vol. 17: Fragments (1996-1997)

Sommige boxen overlappen elkaar in tijd en opnames. Geeft niet. De verschillende boxen hebben zo hun eigen nuances en verschillen. Mooi.

Bij benadering

Vandaag is het de laatste dag van januari. Wat een maand! Al is het maar vanwege het verschijnen van Fragments. Bij elke box die verschijnt in de Bootleg Series, denk ik: 'Beter dan dit kan het niet worden'. Tot de volgende set verschijnt, en ik mijn verwachtingen elke keer naar boven moet bijstellen.

Zo ook weer met Fragments, dat de jaren behandelt waarin Time Out Of Mind werd opgenomen. De officiële productie werd door Daniel Lanois gedaan, met Jack Frost Productions als rechterhand. Met deze box horen we wat Jack Frost zelf in gedachten had voor dit album.

Mooi. Zuiver. Eerlijker, haast. Ik moet vaak wat denken aan Let It Be... Naked van The Beatles. Zoals bij deze heruitgave de Wall of Sound van Phil Spector is weggehouden, is bij TOOM de invloed van Lanois teruggebracht tot een minimum.

Vandaag viert prinses Beatrix haar 85e verjaardag. Hiep hiep hoera! Tien jaar geleden trad zij terug als koningin, waarna haar zoon Willem-Alexander de troon besteeg. Bij onze voormalige vorstin moet ik altijd denken aan Queen Jane Approximately, omdat Beatrix naar verluidt niet echt goed benaderbaar zou zijn.

Het is ook de 70e herdenking van de Watersnoodramp. Een afschuwelijke ramp. Het aantal doden bedroeg 1836 in Nederland, 307 in het Verenigd Koninkrijk, 224 op zee, waaronder 133 bij het vergaan van een Engelse veerboot en 28 in België. En ja, ook in de teksten van Dylan speelt hoog water een rol. De Mississippi, High Water, Watching The River Flow, om maar eens wat te noemen.

Het is een bijzondere januari-maand. Om nog maar van alle andere dingen te zwijgen, die in je leven zich voordoen.

Aandacht verdelen

Het valt nog niet mee om mijn aandacht goed te verdelen. Werk vergt tijd, mevrouw Frits ook, plus daarbij de nodige maatschappelijke nevenactiviteiten. En dan is er sinds dit weekend ook nog de box Fragments.

Man, wat een box. Ik heb al één keer gehuild. Bij de verise van The Water Is Wide. Maar dan heb ik het nog niet gehad over de remix van Time Out Of Mind, waar deze aflevering van de Bootleg Series zich om concentreert.

De 'nieuwe' uitvoering van dit album voelt basaler aan. Geen tierlantijntjes van mede-producer Daniel Lanois. Maar veel meer wat Jack 'Bob Dylan' Frost in gedachten had. Zoals Tom Willems het verwoord: De opnamen zijn gestript van het Daniel Lanois-geluid dat de 1997-versie van Time Out Of Mind kenmerkt. Simpel gezegd is een deel van Lanois' werk teniet gedaan.

Zo voelt het ook. Door deze aangepaste mix voelt het album veel meer passen in de trilogie die het vormt met opvolgers "Love and Theft" uit 2001, waar ik zelf 'in Dylan' ben geraakt, en Modern Times dat in 2006 verscheen.

Ik luister en geniet van Fragments. Als ik niet aan het werk ben. Of als mevrouw Frits niet de nodige aandacht opeist. Aan de andere kant: van alle kanten is wel bekend welke plek de maestro in mijn leven heeft.

Voorlopig draait Fragments nog. En dat houdt me gaande.

17

Vandaag is het Holocaust Memorial Day. Elk jaar is dat 27 januari, trouwens. Want het Russische Rode Leger trok 27 januari 1945 in het vernietigingskamp Auschwitz. Daar bevrijdden de Sovjets van Stalin onder meer Otto Frank, de vader van Anne.

Omdat Auschwitz symbool is komen staan voor de gruwelijkheden van de Holocaust, is de bevrijdingsdag uitgekozen als jaarlijkse herdenkingsdag. In dat kader spreekt Jacques Grishaver vandaag de Verenigde Naties in New York toe.

Zou Bob Dylan nog naar deze toespraak luisteren? Je mag dan wel Bob Dylan heten, maar je Joodse afkomst verloochen je nooit. Net zoals Colonel Tom Parker altijd de 'Nederlandse manager' van Elvis is gebleven.

When the Second World War

Came to an end

We forgave the Germans

And we were friends

Though they murdered six million

In the ovens they fried

The Germans now too

Have God on their side

Maar misschien is Dylan ook wel met andere dingen bezig, vandaag. Met de release van Fragments, deel 17 uit de Bootleg Series. De Volkskrant is bij monde van redacteur Gijsbert Kramer dolenthousiast. Terecht ook wel - ik ben blij met het luisteren van de schijven uit deze Bootleg.

Heerlijk om de nieuwe mixen van Time Out Of Mind te horen. Om de afgekeurde songs te horen. Om de live-versies te horen. Om het boekje te bekijken. Om me te verheugen op dit weekend, om de essays te lezen. Dat is toch heerlijk?

Het is geen negeren van het Holocaust-leed, dit muziek luisteren vandaag. Integendeel. Je kunt heel hard je best doen om een heel volk uit te roeien. Maar ja, dit volk is altijd sterker dan de tegenstand. Luister maar naar Fragments.

TOOM

Dit weekend is het dan zover: dan verschijnt eindelijk Fragments, het Bootleg-deel dat Time Out Of Mind behandelt. De jaren 1996 en 1997, toen Dylan met Daniel Lanois in de studio was om 'TOOM' op te nemen.

Het verschijnen van Time Out is zo ongeveer mijn eerste Dylan-herinnering. Ik weet nog hoe mijn broers over de aanstaande verschijning van het album spraken. En dat ze zich afvroegen of de elpee-versie misschien goedkoper was dan de cd-uitgave.

De media in de weer met dit album. Via ExpectingRain zie ik al weken besprekingen en recensies voorbij komen. Het maakt me zelf ook wat onrustig. Wat gaan we horen? Hoe ziet de box er uit? Komen we nog bekende namen tegen? Zit er weer een essay in het bijbehorende boekje?

Dat soort dingen.

Tot die tijd zit ik met mijn gedachten nog bij het concert van Dylan in Ahoy, ruim een decennium geleden. Die tournee met Mark Knopfler - de Dire Straits-frontman voor de pauze, de maestro na de pauze. Dylan opende met Leopard-Skin Pill-Box Hat, volgens sommigen een verwijzing naar de Libische leider Khadaffi, die toen net opgepakt en omgebracht was.

Ik denk aan deze opener, vanwege de gevechtstank Leopard 2, dat Duitsland aan Oekraïne gaat leveren. Sjah, mijn assocatieve geheugen komt weer terug, de longcovid verdwijnt heel, heel langzaam.

Justin Bieber

Van de Canadese zanger Justin Bieber kan ik geen enkel liedje noemen. Toch heeft de bijna 29-jarige (hij viert 1 maart zijn verjaardag) een goede deal gesloten. Het Britse Hipgnosis is namelijk nu eigenaar van alle muziek die Bieber tot nu toe heeft gemaakt. Kosten: 200 miljoen dollar (zo'n 183 miljoen euro).

Het is gelukkig nog wel honderd miljoen minder dan wat Dylan voor zijn oeuvre kreeg. Maar waar dat verschil dan in zit, weet ik niet. Ik geloof niet dat Justin Bieber met zijn muziek en teksten mijn leven beïnvloedt of begeleidt zoals Dylan dat doet.