Poet laurete

Vandaag is het Holocaust Memorial Day. De datum is bewust gekozen: zaterdag 27 januari 1945 trokken Russische soldaten het concentratiekamp Auschwitz binnen en bevrijdde dit kamp. Dit Poolse kamp is het symbool van de Tweede Wereldoorlog geworden.

Via onder meer het kamp bij de Poolse stad Oświęcim werden Joden, zigeuners en homo's vermoord vanwege hun ras of geaardheid. Naar Auschwitz werden ongeveer 1,3 miljoen mensen gedeporteerd. Hiervan zijn er ongeveer 1,1 miljoen om het leven gekomen, waarvan het grootste deel werd vergast. Aan dit afschuwelijke drama zijn desondanks families ontkomen, zoals Zigman en Anna Zimmerman, Joden uit het Russische Odessa (nu Oekraïne), die na de progroms van 1905 naar Amerika vluchtten.

Ook de Litouwse Joden Ben en Florence Stone verhuisden in die tijd naar Amerika. De familie Stone heeft via Florence wortels in het Turkse Kağızman (via de familie Kirghiz). Het toeval wil dat de zoon van Zigman en Anna, Abraham, kennis maakte met Beatrice, de dochter van Ben en Florence. Uit dat huwelijk werd onder meer Robert Allen geboren, die in augustus 1962 zijn Amerikaanse naam veranderde in Robert 'Bob' Dylan.

Deze Bob Dylan maakte furore als tekstdichter en liedjeszanger. Nog steeds tourt hij de wereld over in zijn zogenaamde Never Ending Tour. Een tijd lang werden zijn concerten aangekondigd met een citaat uit een interview uit 1997: “Ladies and gentlemen, please welcome the poet laureate of rock 'n' roll. The voice of the promise of the 60s counterculture. The guy who forced folk into bed with rock. Who donned makeup in the 70s and disappeared into a haze of substance abuse. Who emerged to find Jesus. Who was written off as a has-been by the end of the '80s, and who suddenly shifted gears releasing some of the strongest music of his career beginning in the late '90s. Ladies and gentlemen — Columbia recording artist Bob Dylan!”

Dit citaat werd voorgelezen door Al Santos, Dylan's stage manager.

Poet laureate of rock 'n' roll, dit is de term waarmee in het Angelsaksische taalgebied de zogenaamde 'Dichter des Vaderlands' wordt aangeduid. Dylan was volgens journalist Jeff Miers ook zo'n dichtende frontman, maar dan voor de muziekwereld. Een Jood als leider van de Amerikaanse muziekwereld – Dylan ontving voor zijn literaire verdiensten vorig jaar de Nobelprijs voor de Literatuur. Als één van de Joden die deze prestigieuze Zweedse prijs in de wacht heeft gesleept.

In Nederland werd vandaag, Holocaust Day 2017, bekend gemaakt dat Ester Naomi Perquin de nieuwe Dichter des Vaderlands is geworden. Zij volgt Anne Vegter in deze functie op. Ester Naomi Perquin is geboren in Utrecht, opgegroeid in Zeeland, maar Stadsdichter geweest van Rotterdam. De havenstad werd in 1940, aan het begin van de Tweede Wereldoorlog, door de nazi's platgebombadeerd. Maar 'we forgave the Germans / And we were friends / Though they murdered six million / In the ovens they fried'.

En zo komen alle lijntjes weer samen, die van gevluchte Joden, progroms, razzia's, dichters, nationale of stedelijke literaire frontmannen, Duitsers, nazi's, de Holocaust, Nobelprijs-winnaars, en...