Een Zweedse herfst

De bladeren vallen van de bomen, de regen komt met bakken uit de hemel en de wind blaast door de straten. Dat kan maar één ding betekenen: de herfst is begonnen. Dat niet alleen, maar het betekent ook dat de eerste weken van oktober weer in het teken staan van de Nobelprijzen.

In de komende dire weken wordt bekend gemaakt aan welke personen de prijzen worden toegekend. De Nobelprijzen zijn in verschillende categorieën, die elk een eigen wetenschappelijke instelling kennen. Vijf zijn Zweedse comités: de Zweedse Academie gaat over de categorie Literatuur, het Karolinski-instituut besluit over de Fysiologie of Geneeskunde, de Koninklijke Academie voor Wetenschappen kent de Nobelprijzen voor Natuurkunde en Scheikunde toe.

Er is één Nobelprijs die door de Noren wordt vergeven, en dat is die voor de Vrede. Dat comité bestaat uit vijf parlementariërs.

Net als voor de Literatuur is de Vredesprijs elk jaar wel een beetje discutabel. Want wie verdient de Vredesprijs? En waarom krijgt iemand de prestigieuze literatuurprijs?

Het is alweer negen jaar geleden dat Bob Dylan de prijs voor de Literatuur kreeg toegewezen. Voor het scheppen van nieuwe poëtische uitdrukkingsvormen in de grote Amerikaanse liedtraditie, luidde het oordeel van de Academie. Was dat terecht? Zijn oeuvre is immers voor een gedeelte ook bij elkaar geharkt bij collega's van Dylan. Dus authentiek is het niet.

Dat klopt. In de wetenschap heet dat plagiaat. In de cultuur is dat inspiratie.

Ik kwam hier op, toen ik afgelopen week een miniles moest geven op de docentenopleiding waar ik nu studeer. Mijn les was een discussie over die Nobelprijs voor Dylan. En hoewel lang niet iedere mede-student ooit van Dylan had gehoord, ontstonden in de klas twee kampen: voorstanders versus tegenstanders.

En beide kampen hebben misschien wel argumenten die er toen. Plagiaat pleit niet vóór Dylan, maar ja, als je op die manier kennis maakt met de rijke Amerikaanse cultuur, is dat ook wel weer wat waard, toch? Dylan als verspreider van de literatuur?

Het was een minilesje. Dus een gedegen eindconclusie hoefden we ook niet te geven. Ik heb dat ook niet gedaan. Of toch wel? Mijn laatste sheet bestond uit een citaat uit dat omvangrijke werk van Dylan: The answer, my friend, is blowin’ in the wind.